Podatki marynarskie: COVID-19 a terminy podatkowe i procesowe

Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. Poz. 374) nie dawała pełnomocnikom odpowiedzi na pytania co z terminami biegnących postępowań oraz terminami materialnymi wymagającymi od obywateli konkretnego nakazu zachowania się.

Dopiero ustawa nowelizująca tj. ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw uregulowała te kwestie w pewnym zakresie.

Dla podatników-marynarzy najistotniejszymi kwestiami do wyjaśnienia są: bieg terminów w postępowaniu administracyjnym i sądowo administracyjnym (terminy procesowe) oraz bieg niektórych terminów materialnych (np. do zapłaty podatku czy uiszczenia zaliczki na podatek).

Zawieszenie niektórych terminów

Zgodnie z art. 14a i art. 15zzs ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz zgodnie z nowelizującą ją ustawą z dnia 31marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw wprowadzono zawieszenie wszelkich terminów procesowych zarówno w postępowaniach przed sądami powszechnymi, sądami administracyjnymi, jak i przed organami administracji publicznej.

Zawieszenie biegu terminów procesowych dotyczy terminów:
1. sądowych, w tym sądowo administracyjnych,
2. egzekucyjnych,
3. karnych,
4. karnych skarbowych,
5. w sprawach o wykroczenia,
6. administracyjnych,
7. postępowań i kontroli prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa,
8. kontroli celno-skarbowych,
9. postępowań w sprawach, o których mowa w art. 15f ust. 9 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r.
o grach hazardowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 847, z późn. zm.),
10. innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw.

Dla podatników najistotniejsze jest zawieszenie terminów administracyjnych, sądowo administracyjnych, terminów postępowań i kontroli prowadzonych na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej oraz przepisów egzekucyjnych i karno-skarbowych.

W tym miejscu należy wskazać, że zawieszenie biegu terminu już rozpoczętego jest równoznaczne z wstrzymaniem biegu rozpoczęcia terminu, który jeszcze nie zaczął biec.

Skutkiem takie stanu rzeczy dla podatników jest brak rozpoczęcia się biegu terminów procesowych w ww. sprawach oraz zawieszenie biegu terminów już rozpoczętych. Skutek ten trwa jedynie w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii wprowadzonego na skutek zagrożenia COVID-19. Dopiero w przypadku odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, terminy, które nie uległy rozpoczęciu –rozpoczynają swój bieg, natomiast terminy, które uległy zawieszeniu – biegną dalej. Następuje to również z mocy prawa, tj. z chwilą odwołania jednego z tych stanów przez ustawodawcę.

Terminy procesowe w postępowaniu administracyjnym i podatkowym (w tym w postępowaniu sądowo administracyjnym)

Zarówno w postępowaniach administracyjnych i podatkowych terminy procesowe ulegają zawieszeniu, a te które się nie rozpoczęły nie rozpoczynają swojego biegu. Oznacza to, że terminy procesowe (w tym także terminy sądowe), które nie rozpoczęły biegu przed dniem 14.03.2020 r. (czyli po wejściu w życie stanu zagrożenia epidemiologicznego, później stanu epidemii) nie biegną w trakcie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.

Jeżeli organ drugiej instancji (organ rozpatrujący odwołanie od decyzji) do dnia 14.03.2020 r. nie wydał decyzji w przedmiocie rozpatrzenia odwołania od decyzji organu pierwszej instancji a zrobił to już w trakcie trwania stanu zagrożenia epidemicznego, potem stanu epidemii to nie rozpoczyna się bieg terminu do złożenia skargi do sądu administracyjnego (WSA) – ulega on zawieszeniu do czasu zakończenia stanu epidemii i zaczyna biec od daty odwołania stanu epidemii.

Natomiast terminy, które przed wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemicznego, potem stanu epidemii (czyli przed 14.03.2020 r.) ulegają od tej daty zawieszeniu i zaczynają biec dalej od daty odwołania stanu epidemii. Oznacza to, że należy zsumować dni przed wprowadzeniem stanu zagrożenia/epidemii i kontynuować ich liczenie po jego ustaniu. Oznacza to, że jeżeli termin do wniesienia np. skargi do sądu administracyjnego zaczął biec 1 marca 2020 r to od dnia 14 marca 2020 r ulega zawieszeniu a po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego zaczyna biec dalej – w związku z czym do liczenia terminu do złożenia skargi należy wziąć pod uwagę także dni sprzed wprowadzenia stanu zagrożenia/epidemii tj. w tym przykładzie od 1 marca do 13 marca włącznie.

Od momentu odwołania stanu zagrożenia/epidemii terminy które nie rozpoczęły swojego biegu przed dniem 14.03.2020 r zaczynają biec od początku natomiast terminy które zaczęły biec przed dniem 14.03.2020 r. zaczynają biec dalej.

Fakt dochowania terminów przez strony będzie badany przez organy i sądy, przede wszystkim w przypadku terminów od zachowania których jest uzależnione udzielenie stronie ochrony prawnej zarówno przed organem jak i przed sądem oraz w przypadku terminów niezbędnych do dokonania czynności kształtujących prawa i obowiązki danej strony na co wprost wskazuje art. 15zzr ust 1 pkt 1 i 2 ustawy o Covid-19. Należy również pamiętać, iż stronie w uzasadnionych przypadkach przysługiwać będzie wniosek o przywrócenie terminu do dokonania danej czynności.

Pomimo ww. ograniczeń organy w wyjątkowych przypadkach mogą zobowiązać stronę, w wyznaczonym terminie, do dokonania czynności określonej w tym żądaniu – np. wezwanie do dostarczenia dodatkowych informacji/dokumentów. W tym miejscu należy wskazać, że czynności dokonane w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii w postępowaniu administracyjnym są skuteczne.

Co więcej, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, organ administracji publicznej może z urzędu wydać odpowiednio decyzję w całości uwzględniającą żądanie strony lub uczestnika postępowania, wyrazić stanowisko albo wydać interpretację indywidualną. Analizując powyższe jeżeli decyzja uwzględnia żądanie strony a interpretacja indywidualna wskazuje stanowisko podatnika jako prawidłowe brak jest podstaw do kwestionowania tego typu rozwiązania.

Fakt, iż organ może wydać decyzję nie oznacza, że jest zobowiązany do jej wydania. Zawieszenie biegu terminów procesowych odnosi się również do terminów załatwiania spraw przez organy, w związku z czym termin załatwienia sprawy przedłuża się, co jest jednoznaczne z dłuższym oczekiwaniem na wydanie decyzji w indywidualnej sprawie. Brak jest również podstaw do złożenia skargi na bezczynność organów albo przewlekłości postępowania.

Powyższe odnosi się także do postępowań sądowo administracyjnych, z jednym wyjątkiem – załatwiania spraw pilnych. Sprawami pilnymi z zakresu postepowania sądowo administracyjnego są sprawy, w przypadku których ustawa określa termin ich rozpatrzenia przez sąd oraz sprawy wniosków o wstrzymanie wykonania aktu lub czynności. Wysoce istotnym jest rozpoznanie przez Sąd wniosków o wstrzymanie wykonania np. decyzji podatkowych wymiarowych z uwagi na termin zapłaty należnego podatku. Jednakże w tym wypadku ustawa przewiduje także możliwość rozłożenia zobowiązania na raty na preferencyjnych warunkach.

Prowadzenie korespondencji z organami i sądami

Ustawa i jej nowelizacja nie wskazują zasad prowadzenia korespondencji z organami i sądami. Projekt zakładał wprowadzenie nowych zasad na wypadek zamknięcia operatora pocztowego – w przypadku skutecznego doręczenia wyłącznie operatora Poczta Polska jednakże został on wykreślony w ramach autopoprawki Rady Ministrów.

Projekt zakładał skuteczne wniesienie pisma za pośrednictwem platformy ePUAP, portalu informacyjnego sądów powszechnych lub za pomocą poczty elektronicznej.

Obecnie skuteczne pozostaje doręczenie za pośrednictwem Poczty Polskiej (np. deklaracje PIT), elektronicznej (e-deklaracje), platformy e-PUAP (prowadzenie postępowań podatkowych, wnioski odwołania) i ewentualne odpowiadanie na wezwania organów podatkowych za pośrednictwem poczty elektronicznej.

Terminy materialne w postępowaniu administracyjnym i podatkowym

Zgodnie z art. 15zzr ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów:
1) od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem,
2) do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki,
3) przedawnienia,
4) których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń
i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie,
5) zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,
6) do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju
– nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

Powyższe oznacza, że zawieszeniu ulegają również terminy prawa materialnego. W tym miejscu należy jednak wskazać, iż brak jest wyraźnego odniesienia się ustawodawcy do terminów prawa podatkowego np. płatności zaliczek na podatek (także złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek).

Co prawda, przepisy Ordynacji podatkowej wyłączone są spod jurysdykcji kpa, ale brak jest takiego wyraźnego wyłączenia w stosunku do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie znajdują się przepisy zarówno o terminach płatności zaliczek oraz podatku.

Termin złożenia PIT za 2019

Art. 15zzj reguluje odrębnie termin złożenia zeznania podatkowego ale nie wskazuje żadnych regulacji dotyczących zapłaty zaliczek na podatek. Zgodnie z tą regulacją złożenie organowi podatkowemu zeznania o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za 2019 r. oraz wpłacenie należnego podatku dochodowego od osób fizycznych po upływie terminu na jego złożenie, nie później jednak niż w terminie do dnia 31 maja 2020 r. jest równoznaczne ze złożeniem przez podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych zawiadomienia, o którym mowa w art. 16 § 4 ustawy z dnia 10 września 1999 r. - Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2020 r. poz. 19). W takim przypadku organ nie wszczyna postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, a wszczęte umarza.

Termin zaliczki na poczet PIT

Z uwagi na brak odniesienia się organów do płatności zaliczek na podatek można per analogiam odnieść się do art. 15zzr pakt 1 i 2 czyli zapłatę zaliczki oraz złożenie wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek zakwalifikować jako zachowanie od którego uzależnione jest zapewnienie podatnikowi ochrony prawnej (ograniczenie poboru zaliczek) oraz jako czynność kształtująca prawa i obowiązki podatnika. Co więcej, wniosek o ograniczenie poboru zaliczek na podatek jest wnioskiem o wszczęcie postepowania podatkowego regulowanego przepisami ordynacji podatkowej – w związku z czym termin powinien rozpocząć się po upływie wprowadzenia stanu epidemii.

Co więcej, w przypadku płatności zaliczek przez płatników (pracodawców i zleceniodawców) zaliczki należne 20 kwietnia i 20 maja będą płatne w terminie do 1 czerwca 2020 r. (art. 4 u.z. COVID w zw z art. 52o u.p.d.o.f.). Podatnicy – marynarze jako zobowiązani do zapłaty własnych zaliczek na podatek także powinni być traktowani jako płatnicy.

Niemniej jednak, brak jakichkolwiek informacji dla pracowników organów w tym zakresie ani jakichkolwiek interpretacji organów podatkowych nadal budzi wątpliwości czy powołanie się na ww. regulacji w pełni zabezpieczy podatnika przed negatywnymi konsekwencjami ze strony organów (np. konieczność zapłaty zaliczek w przypadku braku wniosku w terminie jej płatności).

Kancelaria w celu zabezpieczenia sytuacji prawno-podatkowej swoich Klientów rekomenduje złożenie wniosków o ograniczenie poboru zaliczek w terminie. Ewentualnie w przypadku zakażenia COVID -19 albo poddaniu obowiązkowej kwarantannie – złożenie wniosku wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do dokonania danej czynności z uwagi na zaistniałe okoliczności.

Kwarantanna a zaliczki na poczet PIT

Osoby powracające obecnie z zagranicy i kwalifikowani jako marynarze zgodnie z rozporządzeniem z dnia 31.03.2020 mogą być traktowani jako pracownicy w transporcie wykonujący czynności zawodowe i tym samym nie zostaną objęci obowiązkową kwarantanną.

Kwarantanna może zostać nałożona na marynarza przez straż graniczną lub stację epidemiologiczną albo z uwagi na powrót z regionów zagrożenia albo z uwagi na kontakt z osobą zakażoną. Przebywanie na obowiązkowej kwarantannie jest przesłanką warunkującą przywrócenie terminu do dokonania danej czynności m.in. do złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek przez marynarza.

Terminy wydania interpretacji indywidualnych

Zgodnie z art. 31g. wprowadzono także przedłużenie terminu wydania interpretacji przepisów podatkowych.

W przypadku wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej złożonych i nierozpatrzonych do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw oraz złożonych od dnia wejścia w życie tej ustawy do dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19, trzymiesięczny termin, o którym mowa w art. 14d § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, przedłuża się o 3 miesiące.

Ważne terminy podatkowe - podsumowanie:

1. Złożenie zeznania podatkowego - termin z 30.04.2020 r został przedłużony do 31.05.2020 r. (art. 1 pkt 14 u.z COVID w zw z art. 15zzj u. COVID).
2. Termin na wydanie interpretacji indywidualnej z 3 miesięcy został wydłużony do 6 miesięcy (art. 1 pky 17 u. z. COVID w zw z art. 31g u. COVID).
3. Zapłata zaliczek na PIT przez pracodawców i zleceniodawców – zapłata zaliczek z terminem płatności do 20 kwietnia i 20 maja została przesunięta do dnia 01.06.2020 r (art. 4 u. z. COVID w zw. z art. 52o updof).
4. UWAGA: Co istotne dla marynarzy, brak wyraźnej zmiany terminu płatności zaliczki dla podatników osiągających dochody z zagranicy (w tym terminu złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek).

Z uwagi na powyższe rekomendujemy składanie przez marynarzy wniosków o ograniczenie poboru zaliczek zgodnie z terminami ustawowymi.

Zespół Kancelarii obsługuje marynarzy na terenie całej Polski w zakresie reprezentacji marynarzy przed organami podatkowymi, w zakresie rozliczeń podatkowych oraz w wielu innych sprawach. W razie pytań lub wątpliwości zapraszamy do kontaktu.