Deloitte: 0% VAT w stoczni? Nie zawsze – wyrok TSUE w sprawie platform wiertniczych

Samopodnośna platforma wiertnicza nie jest jednostką pływającą przeznaczoną do żeglugi na pełnym morzu w rozumieniu dyrektywy VAT i nie korzysta ze zwolnienia lub zerowej stawki podatku. Taki wniosek wynika z wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydanego 20 czerwca 2019 r. w sprawie C-291/18.

Sprawa dotyczyła opodatkowania dostawy platform wiertniczych

składających się z dryfującego kadłuba wyposażonego w kilka ruchomych nóg. Jak ustalono, żegluga tych jednostek ma charakter jedynie subsydiarny do działalności wiertniczej, wykonywanej w pozycji postojowej z kadłubem uniesionym kilkadziesiąt metrów ponad poziomem morza. Zasadniczą funkcją platform jest stacjonarna eksploatacja podmorskich złóż węglowodorów.

Rozpatrując sprawę, Trybunał nie odniósł się do wszystkich zagadnień budzących wątpliwości Rzecznika Generalnego analizującego sprawę i np. nie podjął zagadnienia zdefiniowania pojęcia „pełne morze” (Dyrektywa wprowadza zwolnienie jedynie dla jednostek używanych do żeglugi na pełnym morzu), a także analizy tego czy istotne są właściwości techniczne, które powinna posiadać jednostka pływająca, aby można było uznać, że jest ona przeznaczona do żeglugi na pełnym morzu. Podkreślono jedynie autonomię prawa podatkowego i konieczność interpretacji funkcjonujących w nim pojęć w oderwaniu od innych przepisów wspólnotowych np. dotyczących środowiska, podatku akcyzowego i innych gałęzi prawa. Jednocześnie podkreślono, że zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą, zwolnienia powinny być interpretowane w sposób ścisły. Nie można zatem wykluczyć, że na tym polu będzie dochodziło do dalszych sporów z organami podatkowymi w krajach członkowskich UE.

Natomiast wykładni poddane zostało całościowo pojęcie

„jednostki pływającej przeznaczonej do żeglugi na pełnym morzu” zarówno pod kątem językowym, celowościowy, jak i systemowym.

Zgodnie z orzeczeniem, dla uznania danego obiektu za „jednostkę pływającą przeznaczoną do żeglugi na pełnym morzu” koniecznym warunkiem jest jego faktyczne wykorzystywanie do żeglugi, czyli w głównej lub w przeważającej mierze do przemieszczania się w obszarze morskim. Co bardzo istotne zdaniem Trybunału dla zastosowania zwolnienia (w Polsce funkcjonującego, jako 0% stawka VAT) nie jest wystarczające, by dana jednostka była w stanie poruszać się drogą morską – musi być w tym celu faktycznie wykorzystywana. Trybunał podzielił więc stanowisko zaprezentowane przez Rzecznika Generalnego w wydanej w sprawie opinii w zakresie rozumienia tej przesłanki zwolnienia.
Trybunał zwrócił uwagę, że celem przewidzianego w dyrektywie zwolnienia jest wspieranie transportu międzynarodowego, co można wywnioskować z umiejscowienia przepisu w konkretnym rozdziale Dyrektywy VAT.

W konsekwencji Trybunał uznał,

że ze względu na cechy charakterystyczne platformy – przede wszystkim statyczne umocowanie platformy podczas wykonywania swojej zasadniczej działalności wiertniczej – tego rodzaju samopodnośne platformy nie są zasadniczo używane do celów żeglugi. Pomimo, że jednostki te będąc holowane, mogą poruszać się po akwenach morskich, zasadniczo realizują swoją funkcję nie poprzez żeglugę, a pozostając unieruchomione w oparciu o dno morskie.

Omawiany wyrok jednoznacznie rozstrzyga o braku możliwości zastosowania zwolnienia (stawki zerowej) dla tego rodzaju platform, a potencjalnie także innych konstrukcji zdolnych do pływania, lecz wykonujących swoje funkcje w stanie unieruchomienia. Wydaje się również, że wyrok będzie miał zastosowanie również do innych jednostek, które co prawda mogą przemieszczać się po morzach, ale których głównym celem/przeznaczeniem nie jest przemieszczanie się po akwenach morskich w celu dokonywania transportu międzynarodowego. To z kolei może wywoływać kontrowersje w zakresie opodatkowania VAT różnego rodzaju jednostek specjalistycznych. Pozostajemy do dyspozycji, jeżeli chcieliby Państwo omówić wpływ konkluzji wynikających z orzeczenia na Państwa działalność.

Dla zainteresowanych polecamy zapoznanie się z pełną treścią wyroku TSUE.

Autor: Maciej Janicki
Starszy Menedżer w dziale Doradztwa Podatkowego
Deloitte Doradztwo Podatkowe Dąbrowski i Wspólnicy sp. K.