Instytucje finansowe przekażą KAS informacje o podatnikach za okres od 01.01.2016 r. do 30.04.2017 r.

Polska jako państwo członkowskie Unii Europejskiej oraz Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju zobligowała się do wymiany informacji o aktywach finansowych rezydentów tych państw zgromadzonych na rachunkach prowadzonych przez polskie instytucje finansowe. W celu realizacji zobowiązań uchwalona została ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami. Ustawa o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami stanowi wyraz implementacji do polskiego porządku prawnego obowiązku wymiany informacji w zakresie opodatkowania.

Postępująca fiskalizacja polskiego systemu podatkowego oraz jego uszczelnianie sprzyjają wdrażaniu instrumentów prawnych, które mają ułatwić aparatowi skarbowemu w Polsce pozyskanie jak największej informacji o podatnikach (również tych pracujących zagranicą), co finalnie przekłada się na zwiększenie aktywności organów podatkowych w zakresie czynności sprawdzających lub kontrolnych. 

Common Reporting Standard (CRS) w obecnym kształcie

Instytucje finansowe realizując obowiązki wynikające z ustawy począwszy od dnia 01 maja 2017 r. obligują swoich klientów do złożenia oświadczenia o statusie rezydencji podatkowej „CRS”. Nadto zgodnie z wymogami omawianej ustawy każdy posiadacz rachunku finansowego jest obowiązany poinformować raportującą instytucję finansową o zmianie okoliczności, która ma wpływ na jego rezydencję podatkową lub powoduje, że informacje zawarte w złożonym przez niego oświadczeniu o rezydencji podatkowej stały się nieaktualne, oraz złożyć raportującej instytucji finansowej odpowiednio zaktualizowane oświadczenie w terminie 30 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana okoliczności. Zdefiniowanie klienta jako zagranicznego rezydenta podatkowego skutkuje obowiązkiem raportowania właściwym organom państwowym informacji nie tylko o wszelkiego rodzaju dochodach inwestycyjnych, ale również o saldach rachunków bankowych. Obowiązkiem raportowania objęte są nie tylko banki. Wymóg raportowania dotyczy także brokerów, funduszy inwestycyjnych, instytucji powierniczych i ubezpieczeniowych. Obowiązek raportowania dotyczy rachunków osób fizycznych, osób prawnych jak i stowarzyszeń mających zdolność do czynności prawnych, lecz nieposiadających statusu osoby prawnej. Z obowiązku przekazywania raportów zwolnione są instytucje będące:

-  podmiotem rządowym, organizacją międzynarodową lub bankiem centralnym, w zakresie, w jakim nie dokonuje płatności wynikającej ze zobowiązania związanego z komercyjną działalnością finansową odpowiadającą działalności prowadzonej przez zakład ubezpieczeń, instytucję powierniczą lub instytucję depozytową;

- powszechnym funduszem emerytalnym, zamkniętym funduszem emerytalnym, funduszem emerytalnym podmiotu rządowego, organizacji międzynarodowej lub banku centralnego, lub kwalifikowanym wystawcą kart kredytowych;

- podmiotem zgłoszonym przez Rzeczpospolitą Polską Komisji Europejskiej oraz ujętym w publikowanej w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej liście instytucji, które należy traktować jako nieraportujące instytucje finansowe do celów załącznika I sekcja VIII część B pkt 1 lit. c dyrektywy 2011/16/UE;

-  zwolnionym przedsiębiorstwem zbiorowego inwestowania.

Zgodnie z art. 27 ust. 1 cytowanej ustawy raportująca instytucja finansowa jest obowiązana do:

1) stosowania procedur należytej staranności oraz procedur sprawozdawczych;

2) rejestrowania czynności podejmowanych w ramach procedur należytej staranności;

3) gromadzenia dokumentacji wymaganej w ramach stosowania procedur należytej staranności, w szczególności oświadczeń o rezydencji podatkowej posiadaczy rachunków oraz osób kontrolujących i dowodów w postaci dokumentów.

Raportująca instytucja finansowa przekazuje Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, za okres roku kalendarzowego, informację o rachunkach nieudokumentowanych, utworzoną na podstawie wzoru dokumentu elektronicznego zamieszczonego w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych, w terminie do dnia 30 czerwca roku następnego (art. 36 ust 1 ww. ustawy). Szef Krajowej Administracji Skarbowej poza otrzymywaniem informacji od banków i innych instytucji finansowych jest upoważniony do przeprowadzania kontroli wykonywania przez raportującą instytucję finansową obowiązków w zakresie stosowania procedur należytej staranności oraz procedur sprawozdawczych. W przypadku rozpoczęcia kontroli w danej instytucji konieczne jest zakończenie jej protokołem. Ustawa o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami przydaje Szefowi KAS szeroki wachlarz uprawnień i możliwości. 

Zmiany w oświadczeniach o statusie rezydenci „CRS”

Aktualnie Ministerstwo Finansów podejmuje prace, mające na celu pozyskanie informacji o klientach instytucji finansowych za okres przed 01 maja 2017 r. tj. za okres poprzedzający wejście w życie ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami. Oświadczenia o rezydencji podatkowej „CSR” od klientów zakładających rachunki po uchwaleniu ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami instytucje finansowe pobierały na bieżąco. Pisma z żądaniem złożenia oświadczeń za okres wcześniejszy dostaną wszyscy klienci, także obywatele polscy rozliczający się w Polsce. Ministerstwo Finansów wskazuje, iż podejmowane działania mają na celu uszczelnienie systemu podatkowego. 

Projektowane zmiany zakładają konieczność weryfikacji rachunków otwartych w okresie od dnia 01 stycznia 2016 r. do dnia 30 kwietnia 2017 r. oraz prowadzonych na dzień wejścia w życie niniejszej ustawy. Zgodnie z proponowanymi zmianami raportujące instytucje finansowe zobowiązane będą wystąpić do swoich klientów (posiadaczy rachunków) z żądaniem złożenia oświadczenia o rezydencji podatkowej, zawierającego dane o rezydencji podatkowej aktualne na dzień otwarcia rachunku. Należy przy tym zaznaczyć, iż wprowadzany obowiązek ze względu na konieczność uzyskania oświadczenia o rezydencji podatkowej aktualnego na dzień otwarcia rachunku nie będzie stanowił powielenia obowiązku określonego w art. 98 ust. 4 ustawy w brzmieniu obecnie obowiązującym. 

W ocenie Ministerstwa Finansów, takie rozwiązanie pozwoli uzyskać spójność z celem dyrektywy201 4/1 077UE. W celu uzyskania ww. oświadczenia raportujące instytucje finansowe będą obowiązane podjąć rzeczywiste działania zmierzające do nawiązania kontaktu z posiadaczem rachunku (np. na piśmie, telefonicznie, osobiście lub drogą elektroniczną). Wprowadzenie takiego obowiązku ma zapewnić zgodność z dyrektywą 2014/107/UE, która zakłada, iż posiadacze rachunków otwartych 1 stycznia 2016 r. lub później powinni dokumentować swoją rezydencję podatkową w formie oświadczenia o rezydencji. Zgodnie z założeniami projektu instytucje finansowe będą obowiązane do przekazania pełnych raportów do 31 marca 2020 r. 

Podsumowanie

Nałożenie na klientów instytucji finansowych obowiązku ujawnienia informacji o rezydencji podatkowej za wcześniejszy okres nie jest korzystne i umożliwia administracji skarbowej stworzenie szerokiej i szczegółowej bazy danych o wszystkich podatnikach.

Projektowane zmiany nie są również korzystne dla podatników, gdyż wielu z nich nie miało żadnego kontaktu z organami podatkowymi z uwagi na pracę zagranicą. Stworzenie ww. bazy danych umożliwi organom podatkowym odnalezienie wielu podatników, którzy pomimo, iż posiadali w ww. okresie rachunki bankowe lub inwestowali w instrumenty finansowe w Polsce lub za granicą, nie zgłaszali swych zagranicznych dochodów do US. 

Warto również podkreślić, iż głównym założeniem omawianych zmian jest „uszczelnienie systemu podatkowego”, co niestety w większości przypadków kończy się wzmożoną aktywności kontrolną aparatu skarbowego w Polsce.

Dodatkowo pozyskiwanie szczegółowych informacji od klientów przez instytucje finansowe przełoży się na utratę zaufania do tych podmiotów.