Podatki marynarskie: Zmiany umów o unikaniu podwójnego opodatkowania?

Na przestrzeni ostatnich lat doszło do zmiany licznych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub wprowadzenia całkowicie nowych aktów prawnych regulujących ww. kwestie, co z kolei wpłynęło na zmianę statusu podatkowego w Polsce wielu polskich marynarzy pracujących u zagranicznych armatorów. 

Tendencje tych zmian wskazują na obejmowanie coraz szerszego grona marynarzy zasadą proporcjonalnego zaliczenia (zmiana umowy zawartej pomiędzy Polską, a Norwegią – obowiązuje od 01.01.2014 roku, zmiana umowy zawartej pomiędzy Polską, a Singapurem-obowiązuje od 01.01.2015 roku, zmiana umowy pomiędzy Polską, a Tajwanem-obowiązuje od 01.01.2017 roku). 

Warto zauważyć, iż w ocenie polskiego ustawodawcy metoda odliczenia proporcjonalnego gwarantuje pełną kontrolę nad uzyskiwanymi przez polskich podatników dochodami osiągniętymi zagranicą, eliminując jednocześnie w całości problem podwójnego opodatkowywania tych dochodów.

Niestety w niektórych nowych umowach przyjęto zasadę pełnego opodatkowania marynarzy w Polsce z uwagi na ich miejsce zamieszkania (od 01.01.2014 roku w umowie pomiędzy Polską, a Kanadą, od 01.01.2017 roku w umowie pomiędzy Polską, a Bośnią i Hercegowiną lub w nieobowiązującej jeszcze nowej umowie pomiędzy Polską, a USA).

We wszystkich nowych regulacjach dotyczących umów o unikaniu podwójnego opodatkowania wprowadzono instrumenty prawne usprawniające wymianę informacji podatkowej pomiędzy danym Państwem, a Polską. Biorąc pod uwagę doświadczenia Kancelarii z ostatnich kilku lat zauważyć należy, iż ww. wymiana informacji podatkowej faktycznie działa i jest coraz bardziej efektywna np. w przypadku Norwegii, Danii, Holandii lub Kanady.

Z informacji, które Kancelaria uzyskała dnia 20.04.2017 roku  z Ministerstwa Finansów wynika, iż Polska obecnie negocjuje zmianę kilku kluczowych dla marynarzy umów o unikaniu podwójnego opodatkowania z założeniem, iż zmiany te uda się dookreślić jeszcze w tym roku, co nie znaczy, iż wszystkie nowe regulacji zaczną obowiązywać od 01.01.2018 roku lub nawet 01.01.2019 roku, bowiem do wprowadzenia nowych przepisów w zakresie unikania podwójnego opodatkowania wymagane jest sfinalizowanie procedury ratyfikacyjnej przez Strony, co może trwać nawet kilka lat np. nowa umowa pomiędzy Polską, a USA.

Jakie zmiany w umowach podatkowych planuje Ministerstwo Finansów?

W odpowiedzi na interpelację poselską nr 4497, która pojawiła się w połowie 2016 roku, w sprawie umów międzynarodowych o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarto informacje na temat renegocjowania obowiązujących i zawierania nowych umów przez Rzeczpospolitą Polską. 

W ww. odpowiedzi upoważniony wiceminister wyjaśnił, że trwają prace nad podpisaniem międzynarodowej konwencji, której celem jest wdrożenie do umów o unikaniu podwójnego opodatkowania rozwiązań zawartych w tzw. projekcie BEPS (Base Erosion and Profit Shifting), która w dużym uproszczeniu sprowadza się do ograniczenia unikania opodatkowania poprzez m.in. transfer zysków do rajów podatkowych lub sztuczne zaniżanie podstawy opodatkowania. 

Wskazano również, iż Ministerstwo Finansów pracuje nad zmianą poszczególnych umów międzynarodowych poprzez usunięcie ze wszystkich umów klauzul „fikcyjnego zaliczenia”. W tym celu planowane są nowelizacje umów z Filipinami, Hiszpanią, Marokiem i z Kuwejtem. MF prowadzi także negocjacje w sprawie nowej umowy podatkowej z Francją, z Tajlandią oraz z Rosją. 

Warto również zauważyć, iż w końcu rozpoczęto negocjacje w sprawie podpisania umowy z Brazylią, które są kolejną próbą sfinalizowania procesu ratyfikacyjnego pomiędzy tymi Państwami.  Trudno określić na ile te plany faktycznie doprowadzą do ratyfikacji umowy pomiędzy Polską, a Brazylią. I runda negocjacyjna umowy między Polską a Brazylią w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu odbyła się w dniach 25-27 sierpnia 2015 roku w Brazylii. Wstępnie planowano przeprowadzenie II rundy negocjacyjnej na przełomie 2016 roku i 2017 roku.

Z kolei odpowiadając na pytanie o ratyfikację umowy pomiędzy Polską a USA, wiceminister wyjaśnił, iż procedury ratyfikacyjne zostały zakończone po stronie polskiej. Do obowiązywania postanowień umowy jest konieczna ratyfikacja przez stronę amerykańską. Do tej pory tj. do kwietnia 2017 roku nie ma informacji o zakończeniu wymaganych procedur ratyfikacyjnych przez USA. 

Jednym z głównych zamierzeń Ministerstwa jest rozszerzanie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania o pełną klauzulę wymiany informacji, wyłączającą możliwość stosowania tajemnicy bankowej. Funkcjonowanie pełnej klauzuli wymiany informacji w umowie podatkowej stało się obecnie dla Ministerstwa minimalnym standardem międzynarodowym w zakresie współpracy podatkowej, bez którego Polska nie zawrze jakiejkolwiek nowej umowy podatkowej.

Najnowsze informacje z Ministerstwa Finansów – Francja, Niemcy, Holandia

Z informacji uzyskanych w dniu 20.04.2017 roku przez Kancelarię z Ministerstwa Finansów wynika, iż planowane są zmiany umów o unikaniu podwójnego opodatkowania z Francją, z Niemcami i z Holandią. 

Niestety nie otrzymaliśmy żadnych szczegółów dotyczących zakresu lub kierunków ww. negocjacji i konkretnych planów zmian, z wyjątkiem informacji, iż modyfikacje ww. umów będą „bardzo szerokie”, a Ministerstwo obecnie skupia się na renegocjowaniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania z ww. państwami.  

Z obecnych tendencji ustawodawczych, które można zaobserwować od 2014 roku, trzeba liczyć się z tym, iż w niektórych dotychczas korzystnych umowach podatkowych, takich jak z Francją lub z Niemcami może zostać wprowadzona mniej korzystna dla marynarzy metoda proporcjonalnego zaliczenia, nakładająca ma marynarzy obowiązek rozliczenia się w Polsce, ale z możliwością, przynajmniej na dzień dzisiejszy, skorzystania z ulgi abolicyjnej. 

Niemniej jednak do czasu ustalenia treści nowych przepisów przez strony trudno określić jaki finalnie kształt będą miały ww. nowe przepisy. 

O wszelkich zmianach w ww. regulacjach będziemy informowali na bieżąco.