Polska-Tajwan: nowa umowa podatkowa

Brak regulacji dotyczącej unikania podwójnego opodatkowania w stosunkach Polski z Tajwanem stanowi przeszkodę w rozwijaniu wzajemnych relacji gospodarczych - jeszcze do niedawna właśnie w ten sposób w uzasadnieniu do projektu Ustawy o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz zapobieganiu uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu w relacjach Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium, do którego stosuje się prawo podatkowe należące do właściwości Ministra Finansów Tajwanu argumentowano potrzebę uregulowania podstaw oraz zasad wzajemnej współpracy w zakresie opodatkowania dochodów pomiędzy Polską a Tajwanem.

W dniu 1 stycznia 2017 roku weszła w życie Ustawa o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz zapobieganiu uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu w relacjach Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium, do którego stosuje się prawo podatkowe należące do właściwości Ministra Finansów Tajwanu, będąca zwieńczeniem wieloletnich rozmów i konsultacji prowadzonych pomiędzy obydwiema stronami. Nadrzędnym celem stawianym wskazanej regulacji jest pobudzenie stosunków gospodarczych oraz handlowych między Polską a Tajwanem, w szczególności wymiany handlowej oraz nowych inwestycji. Ustawa ma charakter aktu transponującego postanowienia zawartego Porozumienia między Warszawskim Biurem Handlowym w Tajpej a Biurem Gospodarczym i Kulturalnym Tajpej w Warszawie w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, stanowiącego jej załącznik, przygotowanego w oparciu o aktualną wersję Modelowej Konwencji Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

Miejsce zamieszkania lub siedziba

Zgodnie z treścią art. 4 Porozumienia, określenie „osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium” oznacza każdą osobę, która według ustawodawstwa tego terytorium podlega tam opodatkowaniu ze względu na:

- jej miejsce zamieszkania,
- miejsce stałego pobytu,
- siedzibę zarządu,
- miejsce utworzenia albo
- inne kryterium o podobnym charakterze, np. miejsce rejestracji.

Właściwe rozumienie pojęcia „terytorium” wynika z ogólnych definicji zawartych w Porozumieniu i oznacza terytorium, do którego stosuje się prawo podatkowe należące do właściwości polskiego Ministra Finansów albo należące do właściwości Ministra Finansów Tajwanu, w zależności od kontekstu danej sprawy.

Dochód z majątku nieruchomego

Dochód uzyskany z majątku nieruchomego położonego na drugim terytorium, zarówno z bezpośredniego użytkowania, dzierżawy, jak i innych form korzystania z tego majątku, nie wyłączając przy tym dochodów z gospodarstwa rolnego lub leśnego, może być opodatkowany na tym drugim terytorium.

Postanowienia Porozumienia precyzują znaczenie określenia „majątek nieruchomy”, wskazując, iż ma być ono rozumiane zgodnie ze znaczeniem, jakie nadaje mu prawo tego terytorium, gdzie dany majątek jest położony.

Zyski przedsiębiorstw

Porozumienie precyzuje zasady dotyczące sposobu przypisania zysków zakładowi przedsiębiorstwa. Zyski przedsiębiorstwa znajdującego się na danym terytorium podlegają opodatkowaniu tylko na tym terytorium, z zastrzeżeniem sytuacji, w której przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą na drugim terytorium przez położony tam zakład. W takim przypadku zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane na terytorium zakładu, jednakże tylko w takiej wysokości, w jakiej mogą być przypisane temu zakładowi.

Postanowienia Porozumienia podkreślają odrębność zakładu od przedsiębiorstwa, z uwzględnieniem niezależności i samodzielności także w stosunkach z innymi częściami tego przedsiębiorstwa.

Transport morski i lotniczy

Zyski przedsiębiorstwa znajdującego się na danym terytorium stron Porozumienia osiągane z eksploatacji statków morskich lub powietrznych w transporcie międzynarodowym podlegają opodatkowaniu tylko na tym terytorium. Porozumienie precyzuje, iż zyski te obejmują zarówno zyski osiągnięte z czarteru załogą i wyposażeniem (na określony czas lun na określonej trasie) lub bez załogi i wyposażenia, statków morskich, statków żeglugi śródlądowej lub statków powietrznych, jak i zyski osiągnięte z użytkowania, utrzymania lub dzierżawy kontenerów (włączając przyczepy i związane z tym wyposażenie do transportu kontenerów), używanych do transportu dóbr i towarów, pod warunkiem, że taki czarter, użytkowanie, utrzymanie lub dzierżawa, w zależności od sytuacji, ma charakter uboczny w stosunku do eksploatacji statków morskich lub powietrznych w transporcie międzynarodowym.

Powyższe zasady stosuje się także do zysków pochodzących z uczestnictwa w umowie poolowej, a także we wspólnym przedsięwzięciu lub w międzynarodowym związku eksploatacyjnym, jednakże tylko do tej części zysków, które mogą być przypisane danemu uczestnikowi w stosunku do jego udziału we wspólnym przedsięwzięciu.

Na marginesie dodać należy, iż przez określenie „transport międzynarodowy”, podobnie jak w większości do tej pory zawartych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, należy rozumieć wszelki transport statkiem morskim lub statkiem powietrznym, eksploatowanym przez przedsiębiorstwo terytorium, z wyłączeniem przypadku, gdy statek morski lub statek powietrzny eksploatowany jest jedynie między miejscami położonymi na drugim terytorium.

Przedsiębiorstwa powiązane

Postanowienia Porozumienia dotyczące przedsiębiorstw powiązanych są zbieżne z treścią odpowiedniej regulacji Modelowej Konwencji OECD. Tym samym umożliwione zostało dokonanie tzw. korekty wtórnej przez strony Porozumienia. Takie rozwiązanie ma duży walor praktyczny, gdyż w sytuacji braku wspomnianych postanowień, może dojść do ekonomicznego podwójnego opodatkowanie, przez które rozumieć trzeba podwójne opodatkowanie w odniesieniu do tego samego dochodu.

Należności licencyjne

Zgodnie z treścią Porozumienia należności licencyjne powstające na danym terytorium i wypłacane osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę na drugim terytorium, mogą być opodatkowane na tym drugim terytorium. Regulacja dopuszcza możliwość opodatkowania tych należności na tym terytorium, w którym powstają, zgodnie z obowiązującym na tym terytorium prawem, wprowadzając jednocześnie nieprzekraczalne stawki 3% oraz 10% w stosunku do rzeczywistych beneficjentów należności mających miejsce zamieszkania lub siedzibę na drugim terytorium. Stawka 3% dotyczy kwoty należności licencyjnych brutto wypłaconych z związku z użytkowaniem lub prawem do użytkowania urządzenia przemysłowego, handlowego lub naukowego, natomiast stawka 10% tej kwoty znajduje zastosowanie we wszystkich pozostałych przypadkach.

Porozumienie doprecyzowuje określenie „należności licencyjnych” w ustępie 3 art. 12.

Zyski z przeniesienia własności majątku

Zyski osiągnięte z tytułu przeniesienia własności majątku:

- nieruchomego położonego na drugim terytorium przez osobę mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium oraz
- ruchomego stanowiącego część majątku zakładu, który przedsiębiorstwo jednego terytorium posiada w drugim terytorium albo z przeniesienia własności mienia ruchomego należącego do stałej placówki, która wykorzystywana jest na drugim terytorium w celu wykonywania wolnych zawodów, łącznie z tymi zyskami, które pochodzą z tytułu przeniesienia własności takiego zakładu lub takiej stałej placówki
mogą być opodatkowane na tym drugim terytorium.

Z kolei zyski osiągnięte przez przedsiębiorstwo terytorium z przeniesienia własności statków morskich lub statków powietrznych eksploatowanych w transporcie międzynarodowym oraz z przeniesienia własności majątku ruchomego związanego z eksploatacja takich statków, podlegają opodatkowaniu tylko na tym terytorium.

Zyski osiągnięte przez osobę mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na danym terytorium z przeniesienia własności akcji lub innych praw udziałowych w spółce, których więcej niż 50% wartości pochodzi bezpośrednio lub pośrednio z majątku nieruchomego, położonego na drugim terytorium, mogą być opodatkowane na tym drugim terytorium.

Podkreśla się, iż powyższe postanowienie jest zgodne z brzmieniem Modelowej Konwencji OECD. Tego rodzaju uregulowania maja na celu przeciwdziałanie zjawisku uchylania się od opodatkowania, a także wpływania na miejsce opodatkowania majątku.

Wolne zawody

Co do zasady dochód, który osoba mająca miejsce zamieszkania na terytorium osiąga z wykonywania wolnego zawodu albo innej działalności o samodzielnym charakterze, podlega opodatkowaniu tylko na tym terytorium.

Wyjątek stanowią następujące przypadki, w których taki dochód może być opodatkowany również na drugim terytorium:

a) jeżeli osoba ta posiada stałą placówkę dostępną dla niej na drugim terytorium dla wykonywania swojej działalności – opodatkowanie na tym drugim terytorium tylko w takim zakresie, w jakim dochód może przypisany być tej stałej placówce lub
b) jeżeli osoba przebywa na drugim terytorium przez okres lub okresy wynoszące lub przekraczające łącznie 183 dni w każdym dwunastomiesięcznym okresie rozpoczynającym się lub kończącym w danym roku podatkowym – opodatkowanie na tym drugim terytorium tylko w takim zakresie, w jakim dochód osiągany jest z działalności wykonywanej na tym drugim terytorium.

Porozumienie precyzuje określenie „wolne zawody” w ustępie 2 art. 14.

Dochody z pracy najemnej

Porozumienie określa zasady opodatkowania pensji, płac oraz innych podobnych wynagrodzeń w związku z wykonywaniem pracy najemnej.

W odniesieniu do wynagrodzenia uzyskanego w związku z wykonywaniem pracy najemnej na pokładzie statku morskiego lub statku powietrznego eksploatowanego w transporcie międzynarodowym, Porozumienie stanowi, iż może być ono opodatkowane na terytorium, na którym znajduje się siedziba przedsiębiorstwa.

Artyści i sportowcy

Postanowienia Porozumienia regulują także kwestię opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez osobę mająca miejsce zamieszkania na danym terytorium z tytułu działalności artystycznej, jak również sportowej, wykonywanej osobiście w drugim terytorium. Takie dochody mogą być opodatkowane na tym drugim terytorium.

Jednakże w odniesieniu do dochodów uzyskanych z tytułu wykonywania na danym terytorium działalności przez artystę lub sportowca, jeżeli wizyta na tym terytorium jest finansowana w co najmniej 50% ze środków publicznych jednego lub obu terytoriów, ich jednostek terytorialnych lub władz lokalnych, podlegają one opodatkowaniu tylko na tym terytorium, na którym artysta lub sportowiec ma miejsce zamieszkania.

Unikanie podwójnego opodatkowania

Do momentu wejścia w życie Ustawy, w przypadku polskich podmiotów, w szczególności przedsiębiorców inwestujących na Tajwanie, problem związany z brakiem regulacji o unikaniu podwójnego opodatkowania dotyczący konieczności ponoszenia ciężaru podatkowego na obydwu terytoriach, eliminowany był w sposób jednostronny poprzez zastosowanie art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Wskazane przepisy uprawniały polskich rezydentów podatkowych do proporcjonalnego odliczenia podatku zapłaconego za granicą (metoda zaliczenia proporcjonalnego) w sytuacji osiągania dochodów ze źródeł położonych na terytorium tajwańskim.

W odniesieniu do regulacji zawartej w Ustawie transponującej postanowienia Porozumienia pomiędzy Polską a Tajwanem należy wskazać zastosowanie metody unikania podwójnego opodatkowania – metody zaliczenia proporcjonalnego – dla wszystkich kategorii dochodów.

Wskazana powyżej metoda polega na tym, że podatek zapłacony od dochodu, który został osiągnięty za granicą, zaliczany jest na poczet podatku należnego, obliczonego od całości dochodów w proporcji, w jakiej dochód ze źródeł zagranicznych pozostaje w stosunku do całości dochodu podatnika, na terytorium jego rezydencji podatkowej.

Tym samym podwójnego opodatkowania unika się w następujący sposób:

a) jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód, który może być opodatkowany na terytorium Tajwanu, Polska zezwoli na odliczenie od podatku od dochodu takiej osoby, kwoty równej podatkowi dochodowemu zapłaconemu w Tajwanie. Jednakże takie odliczenie nie może przekroczyć tej części podatku, obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która przypada na dochód uzyskany na terytorium Tajwanu.

b) jeżeli zgodnie z jakimkolwiek postanowieniem Porozumienia, dochód uzyskany przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce, jest tam zwolniony z opodatkowania, wówczas Polska może przy obliczaniu kwoty podatku od pozostałego dochodu takiej osoby, uwzględnić zwolniony dochód.

Z kolei w odniesieniu do terytorium Tajwanu, z zastrzeżeniem postanowień prawa tego terytorium, podwójnego opodatkowania unika się w następujący sposób:

jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Tajwanu osiąga dochód w Polsce, kwota podatku od takiego dochodu, zapłaconego w Polsce (wyłączając, w przypadku dywidend, podatek zapłacony w odniesieniu do zysków, z których dywidendy są wypłacane) oraz zgodnie z postanowieniami Porozumienia, będzie zaliczona na poczet podatku nałożonego na te osobę w Tajwanie. Jednakże kwota odliczenia nie może przekroczyć kwoty podatku od dochodu w Tajwanie, wyliczonego zgodnie z prawem i regulacjami podatkowymi obowiązującymi na jego terytorium.

Podkreślenia wymaga, iż w ocenie polskiego ustawodawcy metoda odliczenia proporcjonalnego gwarantuje pełną kontrolę nad uzyskiwanymi przez polskich podatników dochodami osiągniętymi za granicą, eliminując jednocześnie w całości problem podwójnego opodatkowywania tych dochodów.

Wymiana informacji

Postanowienia Porozumienia dotyczące wymiany informacji w sprawach podatkowych wyznaczają międzynarodowe standardy wymiany tych informacji pomiędzy poszczególnymi administracjami podatkowymi, od których wymaga się intensywnej współpracy, gwarantującej prawidłowe oraz efektywne stosowanie prawa międzynarodowego oraz wewnętrznego danych państw w dobie globalizacji oraz nieustannego rozwoju stosunków gospodarczych.

Przyjęta w Porozumieniu klauzula pełnej wymiany informacji jest całkowicie zbieżna z polityką Ministerstwa Finansów oraz OECD w tym zakresie. Gwarantuje ona bowiem wymianę informacji, które z punktu widzenia administracji i stosowania prawa mogą mieć istotne znaczenia zarówno dla określenia, wymiaru oraz poboru podatków, jak również dla windykacji i egzekucji zaległości podatkowych, czy tez ścigania w sprawach przestępstw o charakterze podatkowym.

Zgodnie z brzmieniem właściwych postanowień Porozumienia, jeżeli dane terytorium występuje o informację, wówczas drugie terytorium użyje środków służących zbieraniu informacji, chociażby samo nie potrzebowało tej informacji dla własnych celów podatkowych. Należy podkreślić, iż jakiekolwiek ograniczenia wynikające z treści Porozumienia nie mogą być rozumiane w sposób, który zezwalałby danemu terytorium na odmowę dostarczenia żądanych informacji tylko i wyłącznie dlatego, ze nie ma ono wewnętrznego interesu w związku z taką informacją.

Podsumowanie

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz zapobieganiu uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu między Rzecząpospolitą Polską a terytorium, do którego stosuje się prawo podatkowe należące do właściwości Ministra Finansów Tajwanu stworzyła ramy prawne, na podstawie których określone zostały zasady wzajemnej współpracy w zakresie opodatkowania dochodów. Podkreśla się, iż przyjęta regulacja zawiera korzystne rozwiązania zarówno dla podatników, jak również pod względem fiskalnym. Przede wszystkim ma ona stanowić bodziec w rozwijaniu wzajemnych inwestycji, m.in. poprzez wprowadzenie w relacjach polsko-tajwańskich preferencyjnych stawek w odniesieniu do podatku pobieranego u źródła.

Zastosowana w umowie metoda unikania podwójnego opodatkowania – metoda zaliczenia proporcjonalnego – jest co prawda uznawana za mniej korzystną w porównaniu do innej metody, jaką jest wyłączenie z progresją, jednakże jej wady niwelowane są przez możliwość skorzystania przez podatników, m.in. marynarzy wykonujących pracę na statkach morskich eksploatowanych w transporcie międzynarodowe przez tajwańskie przedsiębiorstwa, z dobrodziejstwa tzw. ulgi abolicyjnej. 

www.facebook.com/Legal.Marine.Mateusz.Romowicz

Autorzy pracują w Kancelarii Radcy Prawnego Legal Consulting - Mateusz Romowicz.