Kiedy marynarz musi ujawnić dochody zagraniczne w Polsce?

Wśród polskich marynarzy dominuje dość powszechny pogląd, że skoro marynarz wykonuje pracę na statkach eksploatowanych przez zagraniczne przedsiębiorstwa, które mają faktyczne (rzeczywiste) zarządy lub siedziby prawne usytuowane w korzystnych podatkowo państwach, lub gdy jego dochody zagraniczne są jedynymi dochodami w roku podatkowym, to nie ma on obowiązku deklarowania w Polsce tych dochodów. Niestety w wielu przypadkach przeświadczenie to jest błędne.

Niektóre umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidują wyłączne opodatkowanie na terytorium Polski przez wzgląd na miejsce zamieszkania marynarza np. umowa z Chile, umowa z Kanadą od 2014 roku. W takiej sytuacji marynarz z polską rezydencją podatkową podlega opodatkowaniu w Polsce od całości swoich dochodów bez możliwości skorzystania z ulgi abolicyjnej.

Niekorzystnym rozwiązaniem dla marynarzy jest również zastosowanie, do ich zagranicznych dochodów, regulacji umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w których ustanowiono metodę odliczenia proporcjonalnego (zaliczenia podatku zapłaconego za granicą). W takim przypadku polskiemu marynarzowi, poza możliwością odliczenia podatku zapłaconego za granicą, przysługuje możliwość skorzystania z tzw. ulgi abolicyjnej. Podkreślenia wymaga okoliczność, iż nawet jeśli polski marynarz uzyskuje tylko dochody z zagranicy, do których znajdzie zastosowanie ww. metoda, będzie obowiązany do złożenia zeznania podatkowego w Polsce, które powinno uwzględniać dochody z ww. źródeł.

Sytuacja polskiego marynarza może skomplikować się w przypadku wykonywania pracy dla różnych armatorów w trakcie trwania danego roku. Jeżeli do dochodu marynarza zastosowanie znajduje zarówno metoda wyłączenia z progresją jak i metoda proporcjonalnego odliczenia (z możliwością zastosowania ulgi abolicyjnej) marynarz będzie musiał ujawnić oba dochody w zeznaniu rocznym w Polsce i prawdopodobnie marynarz będzie zobowiązany zapłacić podatek w Polsce, ale co do zasady tylko od dochodów objętych metodą proporcjonalnego zaliczenia.

Wydawać by się mogło, iż dochody uzyskane przez marynarza, do których znajdzie zastosowanie metoda wyłączenia z progresją nie będą podlegać ujawnieniu w Polsce. Natomiast, istnieje szereg sytuacji, w których ww. dochód z zagranicy, będzie podlegał obowiązkowemu ujawnieniu w Polsce z uwagi na inne źródła dochodu marynarza, które zostaną wskazane poniżej. Nadmienić należy, iż poniższa lista przypadków nie ma charakteru zamkniętego.

Przychód ze stosunku pracy 

W przypadku zatrudnienia marynarza w Polsce, w oparciu o umowę o pracę, marynarz osiągnie dochód ze źródeł położonych w Polsce, który będzie opodatkowany na zasadach ogólnych. Pracodawca, do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, w którym ten dochód został uzyskany, ma obowiązek wydać pracownikowi PIT-11, w którym wskaże wysokość uzyskanego przychodu oraz pobranych zaliczek i składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne odprowadzone przez pracodawcę w imieniu pracownika. Jeżeli oprócz ww. dochodu z pracy w Polsce, marynarz osiągnie dochód zagraniczny, jest obowiązany go wykazać w rozliczeniu rocznym (PIT-36).

Przychód z umów cywilno-prawnych oraz praw autorskich 

Analogiczne uregulowania jak wyżej opisane w przypadku uzyskiwania przychodów z pracy w Polsce mają również zastosowanie w przypadku osiągnięcia przez marynarza dochodów z umów zlecenia, umów o dzieło oraz umów przenoszących prawa autorskie. Dochody te należy rozliczyć łącznie z zagranicznymi dochodami z pracy na morzu.

Dochody z działalności gospodarczej na zasadach ogólnych

Marynarz, który w Polsce uzyskuje dochody z jednoosobowej działalność gospodarczej, która objęta jest ogólnymi zasadami opodatkowania oraz w tym samym roku podatkowym uzyskuje dochody z zagranicy musi pamiętać, iż w takiej sytuacji podatnik jest obowiązany do ujawnienia dochodów zagranicznych w jednym zeznaniu rocznym wraz z dochodami uzyskanymi z prowadzonej działalności gospodarczej. Emerytury, renty oraz wszelkie świadczenia z ZUS (także wojskowe) oraz zasiłki

Osiągnięcie przez marynarza będącego polskim rezydentem podatkowym przychodu w Polsce z tytułu emerytury, świadczenia przedemerytalnego, renty, renty socjalnej oraz innych świadczeń z ZUS rodzi konieczność złożenia zeznania podatkowego do polskiego US (pomimo rozliczenia przez ZUS) uwzględniającego zagraniczne dochody marynarza.

Najem lokalu mieszkalnego w Polsce na zasadach ogólnych

Wynajem lokalu mieszkalnego rodzi po stronie polskiego marynarza przychód. Jeżeli marynarz nie wybierze ryczałtowej formy opodatkowania przychodów z najmu to opodatkowanie przychodu z ww. źródła nastąpi w oparciu o zasady ogólne (tj. według skali podatkowej 18% i 32%). Jeżeli opodatkowanie najmu następuje na zasadach ogólnych to marynarz w rozliczeniu rocznym zobowiązany będzie również uwzględnić dochody z zagranicy.

Kary umowne 

Uwagi wymaga fakt, iż wszelkiego rodzaju kary umowne, które polscy marynarze otrzymują w Polsce np. z tytułu niewykonania albo nienależytego wykonania umowy stanowią przychód, który należy w Polsce opodatkować. Jako przykład należy wskazać karę umowną wypłacaną przez dewelopera w zawiązku ze zwłoką w oddaniu lokalu mieszkalnego w terminie. W takiej sytuacji przychody z zagranicy będą również wymagały ujawnienia na formularzu PIT-36 wraz z przychodem z tytułu kary umownej.

Dotacje z gminy na panele solarne

Z kolei w przypadku uzyskania przez marynarza dotacji na panele solarne z gminy, dojdzie do sytuacji, w której ww. dotacja zostanie uznana podatkowo za przychód na zasadach ogólnych, co z kolei spowoduje obowiązek ujawnienia dochodów zagranicznych uzyskanych przez marynarza w tym samym roku podatkowym, w którym doszło do wypłaty na jego rzecz dotacji.

Wspólne rozliczenie z współmałżonkiem

Jeżeli po stronie marynarza nie powstał obowiązek opodatkowana dochodów zagranicznych w Polsce, marynarz nie powinien decydować się na wspólne rozliczenie z małżonką. Wybór tej formy opodatkowania złudnie daje możliwość zmniejszenia kwoty podatku do zapłaty (podział podstawy opodatkowania na dwa, a marynarze bardzo często wykazują błędnie dochód zerowy w takim zeznaniu). Jednakże, fakt złożenia wniosku do US w zakresie wspólnego opodatkowania małżonków rodzi konieczność uwzględnienia dochodów z pracy na morzu, nawet w sytuacji, w której marynarz nie byłby do tego zobowiązany gdyby nie złożył wniosku o wspólne opodatkowanie z małżonkiem. Takie rozwiązanie może prowadzić do podwyższenia stawki podatkowej, która znajdzie zastosowanie do polskich dochodów małżonki przez wzgląd na zagraniczne dochody marynarza, co z kolei zawyży podatek do zapłaty od ww. dochodów. 

Wnioski

Powyższej przedstawione sytuacje mają charakter przykładowy. W praktyce mogą pojawić się różne czynniki lub sytuacje, które spowodują powstanie obowiązku zadeklarowania zagranicznych dochodów w Polsce, dlatego też podjęcie podjęcie przez marynarza jakichkolwiek decyzji, np. dotyczących wynajmu mieszkania lub przyjęcia pieniędzy tytułem kary umownej, powinno być poprzedzone konsultacją prawną pod kątem podatkowym. Jeżeli marynarz, będący rezydentem podatkowym w Polsce uzyska dochody opodatkowane w Polsce na zasadach ogólnych lub objętych metodą proporcjonalnego zaliczenia będzie w każdym przypadku zmuszony uwzględnić te dochody w zeznaniu rocznym oraz te dochody zagraniczne które są w Polsce zwolnione z opodatkowania.
Zeznanie roczne w takiej sytuacji powinno być złożone na formularzu PIT-36 do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym ww. dochody zostały uzyskane przez polskiego marynarza.

Z uwagi na liczne pytania kierowane do Kancelarii wskazać należy, iż świadczenia wypłacane z programu 500+ nie są objęte opodatkowaniem w Polsce, tak więc nie rodzą negatywnych skutków podatkowych dla marynarza jeśli chodzi o ewentualny obowiązek ujawnienia jego dochodów zagranicznych w Polsce.

http://www.kancelaria-gdynia.eu

www.facebook.com/Legal.Marine.Mateusz.Romowicz

Autor jest radcą prawnym w Kancelarii Radcy Prawnego Legal Consulting - Mateusz Romowicz.