W dwudniowej konferencji wzięło udział ok. 90 uczestników – przedstawicieli samorządów terytorialnych, w tym 8 województw zrzeszonych w Stowarzyszeniu Polskich Regionów Korytarza Transportowego Bałtyk-Adriatyk (SPR KTBA), Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, stowarzyszeń lobbujących na rzecz korytarza, przedstawicieli firm, w tym polskich portów morskich wschodniego i zachodniego wybrzeża oraz instytucji naukowych, klastrów i przedstawicieli mediów.
W tym roku tematem przewodnim forum była polsko-szwedzka platforma współpracy dla spójnego rozwoju korytarzy Baltic-Link i Bałtyk-Adriatyk w oparciu o autostrady morskie. Dwudniowe spotkanie było rekordowe pod względem liczby wystąpień, a także po raz pierwszy miało charakter międzynarodowy. Wśród uczestników byli m.in. samorządowcy ze Szwecji współpracujący z miastem Gdynia w ramach zarówno projektu unijnego TENTacle (m.in. Tore Almlöf i Jonas Olsson – przedstawiciele Baltic Link Association z Karlskrony oraz Mattias Andersson z Regionu Blekinge), jak i Porozumienia z 11 czerwca br. dot. wspólnego lobbingu przedłużenia korytarza Bałtyk-Adriatyk z Gdyni do Goeteborga z wykorzystaniem autostrady morskiej „Gdynia-Karlskrona”.
To jedyne w Polsce regularne spotkanie samorządów regionalnych i lokalnych a także administracji państwowej, zarządców infrastruktury transportowej, portów morskich, specjalnych stref ekonomicznych, wyższych uczelni i innych, interesariuszy zainteresowanych korzyściami płynącymi z Korytarza Transportowego Bałtyk-Adriatyk.
Ryszard Świlski, wicemarszałek województwa pomorskiego i jednocześnie prezes SPR KTBA, otwierając forum podkreślił, że korytarz Bałtyk-Adriatyk powoli staje się dźwignią rozwoju naszego kraju, a co za tym idzie także naszych regionów.
– Na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat przeładunki w nich wzrosły z 35 do 60 mln ton. Jeżeli chodzi o kontenery to postęp jest jeszcze bardziej znaczący, a w samym gdańskim terminalu głębokowodnym (DCT) według prognoz ma być przeładowane w tym roku aż 2 mln TEU – mówił Ryszard Świlski. – Powoli też zmniejsza się skala przewagi Hamburga, a biorąc pod uwagę plany rozwojowe naszych portów takich, jak budowa portów zewnętrznych w nadchodzących latach, wzrost może być jeszcze bardziej dynamiczny – dodał wicemarszałek.
– Ostatnie lata i praca jaka została wykonana przez wszystkich sygnatariuszy Porozumienia Samorządowego na rzecz Korytarza Bałtyk-Adriatyk, które jest organizatorem konferencji daje efekty. Po pierwsze bierzemy czynny udział w opiniowaniu projektów, które dotyczą rozwoju całego korytarza Bałtyk-Adriatyk. Po drugie pojawiają się nowe perspektywy udziału poszczególnych samorządów oraz prywatnych podmiotów w całym procesie działania korytarza transportowego. Wicemarszałek przypomniał również, że podejmowane są inicjatywy na rzecz wydłużenie Korytarza Bałtyk-Adriatyk na Szwecję w oparciu o autostradę morską Gdynia-Karlskrona. To temu celowi służyło podpisanie porozumienia pomiędzy stroną polską a szwedzką, które odbyło się 11 czerwca 2018 roku w Gdyni, w obecności koordynatora UE ds. Korytarza Bałtyk-Adriatyk oraz Briana Simpsona, koordynatora UE ds. autostrad morskich. Obecnie podejmowane są prace na rzecz włączenia do BAC autostrady morskiej łączącej Gdańsk ze Sztokholmem – podkreślał wicemarszałek Świlski.
Wiktor Szydarowski, koordynator projektu TENTacle, przedstawił aktualny etap prac nad projektem oraz potencjał synergii wszystkich korytarzy sieci bazowej w regionie Morza Bałtyckiego.
Tematyka forum tradycyjnie już obejmowała główne wyzwania dotyczące realizacji infrastruktury korytarza. Temat ten był prezentowany przez przedstawicieli urzędów marszałkowskich leżących na trasach trzech odnóg tego korytarza: wschodniej (woj. śląskie i mazowieckie), centralnej (łódzkie, kujawsko-pomorskie, pomorskie) i zachodniej (lubuskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie).
Priorytety rozwoju węzłów miejskich przedstawiono na przykładzie Łodzi i Gdyni, zaś o wizjach rozwoju portów, w perspektywie do 2030 roku, mówili ich przedstawiciele.
Reprezentanci poszczególnych polskich województw leżących na trasie korytarza (jednocześnie członkowie SPR KTBA) przedstawili prezentacje dotyczące infrastruktury liniowej i punktowej zlokalizowanej na obszarze województw. Omówiono m.in. rolę największych centrów logistycznych w strefie korytarza – Euroterminala Sławków, węzła logistycznego Łódź – Stryków czy planowanego centrum logistycznego i portu rzecznego w Solcu Kujawskim, a także terminali (w tym DCT w Gdańsku).
Michał Kwiatkowski z Ministerstwa Infrastruktury RP przedstawił plany aktualizacji kluczowych dokumentów „korytarzowych”: Planu Pracy Korytarza Bałtyk-Adriatyk i Strategii Rozwoju Transportu. Ten ostatni dokument jest opublikowany na stronie internetowej ministerstwa i trwa przyjmowanie uwag do projektu. Plan Pracy Korytarza B-A będzie aktualizowany – po raz czwarty – w przyszłym roku.
Ożywioną dyskusję wywołała informacja o planach rozwoju Via Carpatia – zgłaszano zastrzeżenia do polityki promocji tej trasy, łączącej port w Kłajpedzie ze strefą „Trójmorza”, co może być oceniane jako zagrożenie dla polskich portów morskich.
Paweł Krekora z Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej RP, skupił swoją wypowiedź na najbliższych planach dot. rozwoju portów morskich, w tym przekopie Mierzei Wiślanej, służącemu rozwojowi portu morskiego w Elblągu i na rewitalizacji dróg wodnych śródlądowych. Temat otwarcia Zalewu Wiślanego w stronę pełnego morza wywołał dyskusję, w której dominowała opinia, że nie jest to inwestycja ekonomicznie uzasadniona. Wskazywano na pilniejsze zadania związane z rewitalizacją Wisły czy Odry.
Aktualne wyzwania stojące przed włączeniem przynajmniej dolnego odcinka rzeki Wisły do sieci TEN-T i rozwoju sieci portów rzecznych przedstawił Tomasz Sowiński, prezes ZMN.
Podobne wystąpienie w odniesieniu do rzeki Odry miał Rafał Zahorski, przedstawiciel województwa zachodniopomorskiego. Zwrócił uwagę na zasadność inwestowania w transport wodno-śródlądowy jako kluczowy element systemu transportowego Polski i Europy Środkowej.
Pozycje portów bałtyckich, jako węzłów autostrad morskich i znaczenie tych ostatnich dla łączenia korytarzy sieci bazowej przedstawił Bogdan Ołdakowski, przedstawiciel Organizacji Portów Bałtyckich. Stwierdził, że idea autostrad morskich nie powinna ograniczać się na samej trasie morskiej, ale na całym łańcuchu logistycznym, w którym podróż morska jest tylko jednym z ogniw.
Tematykę autostrad morskich kontynuował Michał Graban z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, przedstawiając początki inicjatywy przedłużenia Korytarza Bałtyk-Adriatyk z korytarzem ScanMed w porcie Nynäshamn k. Sztokholmu, połączonym żeglugą promową z Gdynią i Gdańskiem. Przedstawił również potencjał rozwijania połączeń Korytarza Bałtyk-Adriatyk z węzłami transportowymi na Ukrainie (gł. port w Odessie).
Partnerzy szwedzcy (p. Tore Almlöf) przedstawili z kolei wizję rozwoju korytarza transportowego Baltic Link, łączącego port morski w Karlskronie z portem w Goeteborgu. Dzięki powstałemu w ostatnim czasie terminalowi intermodalnemu w mieście Alvesta (skrzyżowanie Baltic Link z korytarzem ScanMed), możliwe jest powstanie odgałęzień transportowych na całą Szwecję.
Reprezentujący Gdynię Michał Tuszyński i Jonas Olsson, reprezentant Karlskrony, zaprezentował zaś inicjatywę przygotowania mapy drogowej włączenia Baltic Link do sieci bazowej TEN-T.
Szczegółowe cele projektu TENTacle, w którym uczestniczą polscy partnerzy: Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, miasto Gdynia i Zarząd Morskiego Portu Gdynia przedstawił Ryszard Toczek, kierownik tego projektu. Zwrócił uwagę, że warunkiem terminowej, tj. do 2030 roku i właściwej pod względem wymagań eksploatacyjnych TEN-T, realizacji połączeń ostatniej mili jest przejęcie tego zadania przez polski rząd.
Grzegorz Walczukiewicz (ZMiGM) przedstawił z kolei sylwetkę Eugeniusza Kwiatkowskiego – inicjatora powstania Związku Gospodarczego Miast Morskich (obecnie ZMiGM), a jednocześnie – korytarzy transportowych północ-południe – przez porty w Szczecinie i Gdyni, Gdańsku. Uczniem Kwiatkowskiego i wielkim orędownikiem TEM był prof. Witold Andruszkiewicz – któremu ZMiGM poświęcił ostatnio obszerną publikację.
Na koniec gdyńskiego forum wysłuchało prezentacji stanowisk dotyczących:
– włączenia połączeń drogowych portów polskich do trasy Via Carpatia – Jerzy Lewandowski (Krajowa Izba Gospodarki Morskiej);
– rozwijania dziedzictwa kulturowego Szlaku Bursztynowego przez przyjęcie promocyjnej marki Korytarza Bałtyk-Adriatyk – Korytarz Szlaku Bursztynowego – Tadeusz Palmowski i Ryszard Wrzosek (Uniwersytet Gdański, PTTK).
– relacji ze spotkania z koordynatorem A. Jensen w ramach unijnego Forum Korytarza BAC, które odbyło się w Brukseli – Ada Guźniczak (Urząd Marszałkowski Woj. Pomorskiego, SPR KTBA)
– propozycji zmian tras połączeń i liczby węzłów miejskich (w Polsce) w strefie korytarza Bałtyk-Adriatyk wraz z potrzebą uwzględnienia centrów logistyczno-dystrybucyjnych i sposobów ich zarządzania – Michał Graban (Urząd Marszałkowski Woj. Pomorskiego, SPRKTBA). Prelegent zgłosił także potrzebę większego nacisku na otoczenie terminali i centrów, w miejsce dotychczasowego nacisku wyłącznie na inwestycje infrastrukturalne;
– X Forum Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego – Marta Cholewczyńska-Dmitruk (Urząd Marszałkowski Woj. Pomorskiego);
– wiodącej roli Uniwersytetu Morskiego w Gdyni (ex Akademia Morska) w badaniach naukowych dot. szerokiej problematyki Korytarza Bałtyk-Adriatyk – Maciej Matczak (Uniwersytet Morski w Gdyni);
– współpracy polsko-szwedzkiej w zakresie rozwijania autostrady morskiej Gdynia-Karlskrona w kierunku Goeteborga.
Organizacja co rocznego forum Bałtyk-Adriatyk jest inicjatywą kilku polskich organizacji i stowarzyszeń, które wchodzą w skład tzw. porozumienia samorządowego dla Korytarza Bałtyk-Adriatyk, które zostało podpisane w Gdyni w 2003 roku i odnowionego 9 grudnia 2013 roku. Stowarzyszenie lobbuje na rzecz połączeń drogowych, kolejowych i rzecznych Korytarza Bałtyk – Adriatyk w Polsce.
Opr. Urząd Marszałkowski Woj. Pomorskiego
Fot.: Sławomir Lewandowski
USD
EUR
CHF
GBP