W ciągu zaledwie tygodnia doszło do uszkodzeń dwóch odcinków podmorskiego kabla światłowodowego SheFa-2 - na południe i na północny-zachód od Szetlandów. Do wykonania napraw kabli systemu SheFa-2 skierowano kablowiec powstały w tym roku w Polsce w wyniku przeprowadzonej w Gdańskiej Stoczni "Remontowa" SA z grupy kapitałowej Remontowa Holding kompleksowej przebudowy ze statku innego rodzaju i funkcji.
Mimo, że tym razem - wiele na to wskazuje - nie był to atak na infrastrukturę krytyczną, tylko przypadkowe uszkodzenie podmorskiego kabla przez statek rybacki z włokiem dennym, to sprawa była głośna i relacjonowana przez liczne media w kontekście potencjalnego zagrożenia ze strony Rosji, co wiąże się z rosyjską agresją na Ukrainę i domniemanym sprawstwem Rosji w sabotażu, w wyniku którego poważnemu i rozległemu uszkodzeniu, uniemożliwiającemu eksploatację, uległ gazociąg Nord Stream w pobliżu Bornholmu.
Uszkodzenia na dwóch odcinkach podmorskiego połączenia światłowodowego SheFa-2, które poważnie zakłóciły komunikację na archipelagu Szetlandów - będącym najbardziej na północ wysuniętą częścią Wielkiej Brytanii …"zostały prawdopodobnie spowodowane przez statki rybackie i nic nie wskazuje, by awarie te były efektem celowego działania" - poinformował w piątek operator kabla - Faroese Telecom (Føroya Tele).
Jak twierdzą niektóre media ze Szkocji i Szetlandów - podobno już nawet zidentyfikowano statek rybacki podejrzany o uszkodzenie południowego odcinka kabla SheFa-2 dzięki zapisom danych z systemu AIS.
Páll Vesturbú, szef działu infrastruktury Faroese Telecom przekazał w piątek, że większość usług telekomunikacyjnych została już przywrócona, ale zapowiadał, że naprawa kabla, który został uszkodzony w poprzednim tygodniu, skończy się w sobotę, a uszkodzonego w czwartek - w tym tygodniu.
Przerwanie, wcześnie rano, w czwartek 20 października, kabla łączącego (poprzez Orkady) archipelag Szetlandów ze stałym lądem w Szkocji spowodowało na wyspach na pewien czas całkowite odcięcie komunikacji - przerwanie działania telefonów stacjonarnych i komórkowych (co utrudniało lub uniemożliwiało także kontakt ze służbami ratunkowymi), dostępu do internetu szerokopasmowego (choć niektóre źródła podawały, że nieprzerwane zostało działanie usług dostawcy internetu Shetland Broadband), terminali do obsługi kart płatniczych i bankomatów. Parlamentarzysta z okręgu Orkney and Shetland Alistair Carmichael powiedział, że uszkodzenia podmorskiego kabla miały "katastrofalny wpływ" na życie mieszkańców i na biznes na wyspach.
Ze względu na małą populację, Szetlandy posiadają relatywnie ubogą infrastrukturę łączności ze światem zewnętrznym, co sprawia, że mogą być (przynajmniej na pewien okres) odcięte zupełnie przez uszkodzenie jednego kabla. Liczące ok. 23 tys. mieszkańców Szetlandy znajdują się w odległości ok. 80 km od Orkadów i ok. 170 km od najbliższego punktu na stałym lądzie Szkocji. Gospodarka wysp opiera się w największym stopniu na rybołówstwie.
Do napraw komunikacyjnego kabla podmorskiego SheFa-2 wynajęto indonezyjską firmę Optic Marine Service z jej statkiem Cable Vigilance, który stał się zaawansowanym kablowcem o dużych możliwościach w tym roku, w wyniku przebudowy dokonanej przez Gdańską Stocznię Remontową SA z grupy kapitałowej Remontowa Holding.
Media na Szetlandach spekulowały wcześniej, że Cable Vigilance, pracujący dotąd na północnym odcinku SheFa-2, w odległości ok. 33 Mm na zachód - północny-zachód od Papa Stour, zostanie od razu przeniesiony na miejsce drugiego uszkodzenia, na południe od wyspy South Ronaldsay, w celu przeprowadzenia naprawy na południowym odcinku SheFa-2.
Tak się jednak nie stało. Powstały w tym roku w wyniku przebudowy w Polsce kablowiec pracował w rejonie pierwszego uszkodzenia do nocy z soboty na niedzielę i jeszcze w nocy lub wcześnie rano w niedzielę wyruszył do tymczasowej bazy na Wyspach Owczych (Faroe Islands, Faroes). W niedzielę wieczorem dotarł do portu Tórshavn. Prawdopodobnie na początku tego tygodnia wyruszy na miejsce uszkodzenia na południowym odcinku SheFa-2.
Uszkodzenie południowej części systemu SheFa-2 (drugie na tym odcinku w ciągu miesiąca) nastąpiło w niespełna tydzień po poprzednim, do którego doszło na części północnej SheFa-2.
SheFa-2, to system światłowodowych podmorskich połączeń kablowych uruchomiony w marcu 2008 roku. Łączy Wyspy Owcze (Faroe Islands), Szetlandy (Shetland Islands) i archipelag Orkadów (Orkney Islands) ze Szkocią.
Poszczególne odcinki SheFa-2 biegną między Tórshavn na Wyspach Owczych a Maywick na Szetlandach, od South Sandwick na Szetlandach do Ayre of Caira na Orkadach oraz z Wyspy South Ronaldsay (przez zatokę Manse Bay) na Orkadach do Banff w Szkocji. Ostatnie uszkodzenia miały miejsce najpierw na pierwszym z wymienionych odcinków - północnym (między Wyspami Owczymi a Szetlandami), a następnie na środkowym, określanym często jako południowy (między Szetlandami a Orkadami).
Dokonanie napraw, z udziałem kablowca Cable Vigilance, na części północnej She-Fa 2, już w znacznej mierze, od soboty, przywróciło Szetlandom łącznąć za pośrednictwem podmorskich łączy światłowodowych, ale drogą okrężną - nie przez Orkady do Szkocji, a przez część północną SheFa-2 do Tórshavn, a dalej przez połączenie Farice z Wysp Owczych (Faroes) do Caithness w Szkocji.
Zastosowano też mobilne stacje nadawczo-odbiorcze BT (British Telecom) z antenami satelitarnymi, dzięki którym wykonano "obejście" uszkodzonego kabla, przywracając większość łączności już w ostatni czwartek wieczorem.
British Telecom posiadało niegdyś własną flotę kablowców, jednak od lat korzysta w tym zakresie z outsourcingu, podobnie zresztą jak mniejszy i młodszy operator - Faroese Telecom, który nigdy własnych statków nie miał. To przejaw trendu, który ujawnił się w ostatnich dekadach u większości narodowych operatorów komunikacyjnych, którzy niegdyś posiadali własne kablowce.
Przytłaczająca większość międzykontynentalnej łączności telefonicznej i internetowej odbywa się nie za pośrednictwem satelitów, a przez podmorskie łącza światłowodowe.
Energetyczne interkonektory - coraz dłuższe i bardziej wydajne kable dostarczające energię elektryczną - zyskują na znaczeniu pomagając w poprawie bezpieczeństwa energetycznego, zrównoważeniu bilansu energetycznego oraz rozszerzając dostęp do energii ze źródeł odnawialnych w wielu krajach.
Rosną na świecie zarówno sieci podmorskich połączeń komunikacyjnych, jak i głównych linii energetycznych, ale w ostatnich latach zdecydowanie największą dynamikę wzrostu odnotowuje sektor kabli energetycznych układanych na morskich farmach wiatrowych pomiędzy turbinami wiatrowymi (array) oraz między nimi a lądem (export lines). Stąd wzmożone zapotrzebowanie na kablowce, które dla obniżenia kosztów i skrócenia oczekiwania na możliwość wprowadzenia do eksploatacji powstają bardzo często w wyniku przebudów statków pełniących wcześniej inne funkcje. Jednak podobnie dzieje się także nierzadko w przypadku kablowców do układania i konserwacji kabli komunikacyjnych.
Korzysta z tego, wykorzystując swoje doświadczenie, renomę i rozpoznawalność zawdzięczaną licznym, prestiżowym zleceniom, sprawnie przeprowadzonym skomplikowanym projektom i dobrym referencjom, Gdańska Stocznia Remontowa SA, która zarówno modernizuje i zwiększa możliwości istniejących kablowców, jak i przebudowuje na kablowce statki różnych innych rodzajów, także dla największych, wiodących na rynku operatorów, i to z obu sektorów rynku, czyli w zakresie zarówno kablowców do układania i napraw kabli energetycznych, jak i kabli komunikacyjnych, światłowodowych.
Cable Vigilance przybył do Gdańska w lutym br. jako zaopatrzeniowiec górnictwa morskiego (PSV), a opuścił Gdańską Stocznię Remontową SA w II połowie lipca, po wielkiej przemianie, jako zaawansowany technicznie, nowocześnie wyposażony, nie należący do największych, ale legitymujący się dużymi możliwościami kablowiec do układania i napraw światłowodowych kabli komunikacyjnych. Wraz z wyjściem kablowca Cable Vigilance z gdańskiej stoczni zakończył się kolejny projekt realizowany na zamówienie francuskiego armatora Louis Dreyfus Armateurs.
Kablowiec wypłynął z "Remontowej" do francuskiego portu w Dunkierce, skąd po "uzbrojeniu" (m.in. załadowaniu kabla) udał się do pierwszego docelowego miejsca eksploatacji w rejon Grenlandii.
Również w tym roku zakończyła się przebudowa, na niemal identyczny kablowiec, bliźniaczego PSV. Statki zyskały w Gdańsku postać i funkcje kablowców, prawie takiego samego projektu, a łączy je także zleceniodawca - francuski armator Louis Dreyfus Armateurs, który w imieniu dwóch różnych właścicieli (armatorów) statków wybrał stocznię do realizacji przebudowy, opracował specyfikację zleconych prac, nadzorował przebudowy, a po ich zakończeniu pełni rolę zarządcy technicznego i załogowego obu statków, wnosząc także swoje doświadczenie i know-how z eksploatacji wielu wcześniejszych kablowców.
W połowie czerwca zakończyła się przebudowa bliźniaczej jednostki Cable Vigilance - Ile de Molene. Oba niezależne kontrakty podpisano z Louis Dreyfus Armateurs. Jego klientami w zakresie usług zarządzania flotą, a zarazem ostatecznymi (docelowymi) klientami "Remontowej" są - w przypadku pierwszego przebudowanego statku - francuska firma Alcatel Submarine Network, część grupy Nokia, natomiast jeśli chodzi o Cable Vigilance - malezyjska firma Optic Marine Service. Kapitał tego armatora pochodzi z Malezji, ale eksploatuje on swoje statki na całym świecie, a te stacjonoujące w Europie i nastawione na tutejszy rynek, rejestruje pod banderą francuską.
Zakresy prac na obu jednostkach były praktycznie takie same. Cable Vigilance i Ile de Molene po przebudowie w Gdańskiej Stoczni Remontowej stały się bardzo nowoczesnymi statkami charakteryzującymi się wysoką wydajnością i możliwością układania czy naprawy kabli na dużych głębokościach, zostały wyposażone w systemy, sprzęt i urządzenia najnowszej generacji, które pozwalają na realizację najtrudniejszych wyzwań.
Łączny ciężar - na każdym z tych statków - nowych prefabrykowanych i zamontowanych konstrukcji przekroczył aż 600 ton, a nowych kabli położono ponad 50 km.
Z ważniejszych prac zrealizowanych na Cable Vigilance (podobnie jak i na Ile de Molene) należy wymienić budowę i montaż 200-tonowej konstrukcji - tzw. hangaru, w którym znalazło się miejsce na wszystkie urządzenia niezbędne do naprawy czy wybierania i wydawania kabli. Hangar ten składa się z nowego pokładu i nowych pomieszczeń technicznych zlokalizowanych na kilku kondygnacjach, gdzie przeprowadzane są wszystkie operacje kablowe.
W Gdańsku zbudowano i zamontowano dwie potężne rolki kablowe na rufie - to urządzenia, przez które statek wydaje układane lub naprawiane kable albo wybiera je z wody. Wraz z całą konstrukcją dodaną do kadłuba, zespół rolek kablowych ma ciężar około 90 ton. Rolki wystają dość znacznie poza pawęż statku, co przedłużyło go o kilka metrów.
Zbiornik kablowego zbudowano w formie "klatki" z rur, co odnosi się zarówno do elementu centralnego, tzw. stożka, jak i ścian zbiornika o zarysie cylindra.
Powstał również nowy moduł mieszkalny pomiędzy hangarem, a główną nadbudówką o ciężarze ponad 80 ton. Jedno piętro jest mieszkalne - z kabinami, a pozostałe pomieszczenia wykorzystywane są na biura i warsztaty techniczne. Pomiędzy wspomnianym nowym modułem mieszkalnym a hangarem, pojawił się dodatkowy pokład – "parking" dla ROV, czyli zdalnie sterowanego pojazdu podwodnego. Zadaniem stoczni była również instalacja wychylnych lub wysuwanych żurawików (bramownic) na każdym statku, służących do wodawania do morza i podejmowania na pokład pojazdów ROV.
Należy też wspomnieć o przebudowie nadbudówki (dobudowano kilka kabin kosztem mesy oraz pomieszczeń dla rozbitków, a kabiny dwuosobowe zostały przearanżowane na jednoosobowe), czy przygotowaniu fundamentów i instalacji dla nowych żurawi pokładowych, które zostaną zamontowane w terminie późniejszym, z uwagi na opóźnienia dostaw armatorskich.
Dla umożliwienia pracy statku gdańska stocznia dokonała adaptacji i montażu dźwigu z innej jednostki armatora będącej akurat w Gdańsku - Ile d’Yeu, co było sporym wyzwaniem technicznym z uwagi na krótki czas od momentu podjęcia decyzji i zakres prac adaptacyjnych.
W realizację obu projektów zaangażowane były wszystkie stoczniowe branże: kadłubowcy, elektrycy, rurarze, hydraulicy, maszynowcy oraz każdy wydział stoczniowy. Duży zakres prac wykonywała także kooperacja, w tym głównie firmy z grupy kapitałowej Remontowa Holding - m. in. Stal-Rem, Remontowa River Shipyard, Lucjan, Remontowa Shipbuilding, Remontowa Electrical Solutions, Remontowa Hydroster Systems, Remontowa Coating & Equipment, Climarem, Remontaż, Prąd, ESS, HTC, KIM, Maritime Poland czy, Unimebel.
Projekt techniczny przebudowy dostarczył armator, natomiast projekt roboczy wykonało biuro Remontowa Marine Design & Consulting.
Piotr B. Stareńczak; IG
Kablowiec Cable Vigilance - charakterystyka podstawowa:
rok budowy - 2006 (jako PSV)
rok przebudowy na kablowiec - 2022
stocznia przebudowująca na kablowiec - Gdańska Stocznia Remontowa SA
państwo bandery - Francja
długość całkowita - 99,57 m (przed przebudową 93,45 m)
szerokość konstrukcyjna - 22,00 m
wysokość boczna (do pokładu głównego) - 8,50 m
zanurzenie - 6,50 m
nośność (przed przebudową) - 4312 t
tonaż pojemnościowy brutto - 5729 (przed przebudową 5448)
tonaż pojemnościowy netto - 2080 (przed przebudową 2069)
autonomiczność - 45 dni
pojemność zbiorników paliwowych - 1603 m³
moc napędu głównego - 6000 kW
pędnik azymutalny na dziobie - 2860 kW
klasyfikacja - Bureau Veritas
notacka klasy - BV + Hull + Mach - Cable Repair / Laying Vessel Unrestricted Navigation + AUT-UMS + DYNAPOS AM/AT-R
Szeroko o technice i rynku podmorskich kabli oraz statków do ich układania, konserwacji i napraw, zarówno, jeśli chodzi o kable komunikacyjne (światłowodowe), jak i energetyczne, opowiadaliśmy w materiałach miesięcznika "Polska na Morzu", w numerach 10 / 2019 oraz 11-12 / 2019.
USD
EUR
CHF
GBP