Morskie farmy wiatrowe - kolejne zmiany w projekcie ustawy

Dnia 07 lipca 2020 r. Ministerstwo Klimatu przekazało do ponownych uzgodnień projekt ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych, tzw. ustawa offshore (pierwsze uzgodnienia w styczniu 2020 r. były prowadzone przez Ministra Aktywów Państwowych).

Zgodnie z powyższym, projekt ustawy offshore został pierwotnie opublikowany 15 stycznia 2020 r. przez Ministerstwo Aktywów Państwowych i przekazany do konsultacji publicznych, jak i uzgodnień międzyresortowych oraz celem opiniowania na miesięczny okres. Jak wskazuje Ministerstwo Klimatu - ówcześnie zaprezentowany projekt został pozytywnie przyjęty przez branżę oraz inwestorów, którzy planują realizację morskich farm wiatrowych na Morzu Bałtyckim, ale co ważne - jednocześnie zgłoszono szereg uwag natury merytorycznej, legislacyjnej oraz redakcyjnej. Przedstawiony projekt przez Ministerstwo Klimatu zawiera modyfikacje, które zostały wypracowane w ramach wskazanych powyżej uzgodnień.

Zwiększenie mocy morskich farm wiatrowych z 4,6 GW do 5,9 GW

Jako najważniejszą zmianę ujętą w projekcie ustawy offshore, którą przedstawiło Ministerstwo Klimatu, można wskazać zmianę dotyczącą zwiększenia z 4,6 GW do 5,9 GW mocy morskich farm wiatrowych, które mogą zostać objęte wsparciem bez aukcji.

W pierwszej fazie systemu wsparcia – zaplanowanej na lata 2020-2021, prawo pokrycia ujemnego salda ma być przyznawane projektom będącym na najbardziej zaawansowanym etapie procesu inwestycyjnego (tj. takim, które między innymi posiadają zawartą umowę o przyłączenie) w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki po stwierdzeniu spełnienia przez dany projekt kryteriów kwalifikacyjnych.

Z uwagi na odstąpienie w tym zakresie od konkurencyjnej procedury udzielania pomocy publicznej, każda decyzja o przyznaniu prawa do pokrycia ujemnego salda ma być notyfikowana Komisji Europejskiej i dopiero po uzyskaniu akceptacji wyrażonej przez Komisję Europejską ma podlegać wykonaniu (do tego czasu ma być zawieszona możliwość wypłaty ujemnego salda). Zastosowanie takiego rozwiązania ma umożliwić szybkie doprowadzenie do zakończenia procesu inwestycyjnego pierwszych projektów morskich farm wiatrowych na obszarze polskiej wyłącznej strefy ekonomicznej w warunkach niskiej podaży projektów, uniemożliwiającej przeprowadzenie w najbliższym czasie konkurencyjnych aukcji. Planuje się przyznanie wsparcia w tej fazie dla farm wiatrowych o łącznej mocy zainstalowanej na poziomie 5,9 GW.

Z Oceny Skutków Regulacji sporządzonej przez Ministerstwo Klimatu wynika, iż oszacowanie przedmiotowej wartości – 5,9 GW, wynika z aktualnych najlepszych i najbardziej prawdopodobnych scenariuszy w odniesieniu do realizowanych projektów, które mogą być gotowe do skorzystania z pierwszej fazy systemu wsparcia, czyli fazy przedaukcyjnej. 

Metoda dodatkowej weryfikacji projektów w ramach pierwszej fazy wsparcia

Celem zapewnienia pomocy publicznej na poziomie maksymalnie efektywnym, tj. w sposób nieprowadzący do wystąpienia nadwsparcia, wprowadzono dodatkowy mechanizm zabezpieczający. Zaproponowane rozwiązanie wprowadza możliwość dostosowania ceny, określonej na podstawie przepisów, o których mowa w art. 20 ust 1., w przypadku, gdy zaistniały dodatkowe przesłanki określone w ustawie, które w istotny sposób mogłyby wpłynąć na zwiększenie oczekiwanej stopy zwrotu projektów wiatrowych –

Art. 20. 1. Podstawą rozliczenia prawa do pokrycia ujemnego salda, o którym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 3, jest cena za energię elektryczną wytworzoną w morskiej farmie wiatrowej i wprowadzoną do sieci w złotych za 1 MWh,
2. Minister właściwy do spraw klimatu określi, w drodze rozporządzenia, cenę za energię elektryczną wytworzoną w morskiej farmie wiatrowej i wprowadzoną do sieci w złotych za 1 MWh, będącą podstawą rozliczenia prawa do pokrycia ujemnego salda, o którym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 3, przyznawanego na podstawie decyzji, o której mowa w art. 14 ust. 1, z uwzględnieniem:
1) istotnych parametrów technicznych i ekonomicznych funkcjonowania morskich farm wiatrowych;
2) kosztów operacyjnych oraz dodatkowych kosztów inwestycyjnych ponoszonych w okresie eksploatacji, w którym wytwórca korzysta z prawa do pokrycia ujemnego salda, o którym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 3;
3) kosztów inwestycyjnych ponoszonych w okresie przygotowania projektu i budowy morskiej farmy wiatrowej wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną oraz zespołem urządzeń służących do wyprowadzenia mocy z tej instalacji do miejsca rozgraniczenia własności, w szczególności kosztów związanych z wyprowadzeniem mocy z morskiej farmy wiatrowej do sieci, a także kosztów całkowitej likwidacji morskiej farmy wiatrowej, wraz z zespołem urządzeń służących do wyprowadzenia mocy z tej instalacji do miejsca rozgraniczenia własności, po zakończeniu jej eksploatacji;
4) uzasadnionego zwrotu z kapitału zaangażowanego w wykonywaną działalność gospodarczą w zakresie przygotowania, budowy i eksploatacji morskiej farmy wiatrowej.

Obowiązek corocznego rozliczania ujemnego/dodatniego salda

W związku z wydłużonym okresem wsparcia (25 lat, względem 15 lat w odniesieniu do mechanizmu wsparcia dla pozostałych odnawialnych źródeł energii) projektodawca zdecydował się na wprowadzenie obowiązku corocznego rozliczania ujemnego/dodatniego salda. Powyższe rozwiązanie ma być korzystne zarówno z punktu widzenia zarządzania systemem – w przypadku wystąpienia dodatniego salda w całym okresie, nie trzeba będzie czekać do jego zakończenia (25 lat), jak i z punktu widzenia beneficjentów systemu oraz instytucji finansowych – brak konieczności zabezpieczania środków na wypadek wystąpienia dodatniego salda na koniec okresu wsparcia. Zgodnie z projektem zaproponowane rozwiązanie ma wprowadzić większą transparentność oraz pewność funkcjonowania podmiotów biorących udział w systemie wsparcia z uwagi na coroczne rozliczenia salda, a tym samym brak wymogu jednokrotnego całkowitego rozliczenia 25 lat funkcjonowania w systemie.

Opodatkowanie morskich farm wiatrowych

Morskie farmy wiatrowe, w przeciwieństwie do technologii odnawialnych źródeł energii rozwijanych na lądzie, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, w związku z czym projektodawca za zasadne uznał nałożenie na wytwórców wytwarzających energię elektryczną z energii wiatru na morzu odrębnego podatku.

Co istotne, projektowany mechanizm przewidziany jest nie tylko w stosunku do 25-letniego okresu wsparcia bądź do instalacji realizowanych w oparciu o projektowany system wsparcia, lecz ma charakter ogólny.
Zgodnie z art. 74 projektu ustawy – Podstawę opodatkowania podatkiem od morskich farm wiatrowych stanowi moc zainstalowana elektryczna morskiej farmy wiatrowej wynikająca z koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej w tej morskiej farmie wiatrowej.

Podsumowanie

Po zakończeniu procesu uzgodnień międzyresortowych i opiniowania, w trakcie którego zebrane zostaną dodatkowe uwagi organów administracji publicznej, projekt ustawy zostanie przekazany do rozpatrzenia przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów, a następnie przez Stały Komitet Rady Ministrów.

Przedstawione najważniejsze zmiany, które zostały opisane powyżej, a w tym zwiększenie mocy morskich farm wiatrowych z 4,6 GW do 5,9 GW - jako jedna z najważniejszych modyfikacji, należy ocenić pozytywnie. Na powyższą ocenę w głównej mierze wpływa fakt, iż zmiany te pochodzą z przeprowadzonych konsultacji z branżą morską oraz inwestorów, którzy planują prowadzić działalność związaną z morskimi farmami wiatrowymi, co wpływa na to, iż są one wprowadzane na podstawie uwag zgłaszanych przez podmioty bezpośrednio związane oraz zainteresowane budową farm wiatrowych na Morzu Bałtyckim.

Również, co istotne, kolejne prace legislacyjne przesuwające proces legislacyjny wpływają na finalne brzmienie, tak długo oczekiwanego oraz brakującego aktu prawnego w polskim systemie.

Niemniej jednak, podkreślenia wymaga, iż obecnie przedstawiony projekt wciąż jest dokumentem w fazie projektu oraz że nie jest to wersja ostateczna ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych, a dalszy proces legislacyjny może przynieść kolejne modyfikacje oraz zmiany.

Warto również podkreślić, iż aktualnie kształtowany akt prawny w postaci ustawy dedykowanej odnawialnym źródłom energii, które mają być wytwarzane z siły wiatru na Morzu Bałtyckim, w swoich założeniach ma również uprościć, aktualnie skomplikowaną szeroko rozumianą procedurę administracyjną w tej materii, co bez wątpienia pozwoli dużo efektywniej wykorzystać uśpiony potencjał polskiej części Morza Bałtyckiego.

Ministerstwo Klimatu liczy, na to, że projekt ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych, po przyjęciu przez Radę Ministrów zostanie skierowany do pracy w parlamencie po okresie wakacyjnym, a sama ustawa, z założenia, ma zostać uchwalona jeszcze w bieżącym roku.