Jak bardzo źle jest na rynku offshore?

Dużo się ostatnio słyszy o kryzysie na rynku offshore spowodowanym spadkiem cen ropy naftowej. Na czym to jednak konkretnie polega, jakie fakty i liczby świadczą o aktualnej, niekorzystnej sytuacji na tym rynku. Pokusiliśmy się o małą próbę podsumowania zbierając dane z różnych źródeł...

Przypomnijmy, że ceny ropy spadły o ok. 70 % przez 18 miesięcy do lutego br. - do poziomu 35 USD za baryłkę. A co się dzieje w branży offshore?...

Zmniejszają się zyski koncernów naftowych i gazowych, a w ślad za tym - także licznych firm obsługujących wydobycie ropy i gazu spod dna morskiego.
Projekty zagospodarowywania nowych złóż są spowalniane, zawieszane i odkładane na później. Pojawia się mniej nowych projektów wydobywczych. Na istniejących produkcja (wydobycie) jest zmniejszana lub, przynajmniej okresowo, przerywana.

To wszystko sprawia, że znacząco skurczyło się zapotrzebowanie na statki do obsługi platform offshore - tzw. serwisowce lub platformowce, czyli AHTS i PSV oraz wszelkiego rodzaju statki robocze oceanotechniki i górnictwa morskiego (statki konstrukcyjne, obsługi odwiertów, bazowce prac podwodnych, statki sejsmiczne, etc.).

Od momentu załamania cen ropy naftowej w 2015 roku, w całym sektorze offshore oil & gas rejonu Morza Północnego pracę straciło już około 65 000 osób.

Pod sam koniec roku 2015, według stale aktualizowanej, przez znaczącego, wyspecjalizowanego w sektorze offshore brokera Seabrokers z Norwegii, listy statków wyłączonych z eksploatacji (laid-up) na Morzu Północnym, takich bezczynnych jednostek wśród platformowców było 99. Na tę liczbę odstawionych "na sznurek" jednostek składało się ok. 70 zaopatrzeniowców (PSV) i ok. 30 wielozadaniowych holowników offshore (AHTS). Na początku marca br. statków typu PSV i AHTS, wyłączonych z eksploatacji było już 112.

W lutym 2016 r. na rynku spot na Morzu Północnym stopień wykorzystania średnich zaopatrzeniowców (PSV) wynosił 71 %, a dla dużych kształtował się na poziomie 80 %, z kolei dla średnich i dużych jednostek AHTS, było to odpowiednio: 29 % i 55 %. Według Clarksons Platou Offshore, na początku marca br. jedynie w rejonie Morza Północnego odstawionych "na sznurek" było 31 statków AHTS i 72 jednostki PSV.

Kryzys w sektorze offshore oil & gas widać także po nurkującym w ostatnich kilkunastu miesiącach procencie wykorzystania platform wiertniczych - bezpośredniej przyczynie zmniejszenia zapotrzebowania na serwisowce. Według Seabrokers w listopadzie 2015 roku w samej tylko północno-zachodniej Europie wyłączone były z eksploatacji aż 33 platformy wiertnicze (część w "ciepłym", część w "zimnym" laid-up'ie). Procent wykorzystania (aktywności) platform wiertniczych wynosił w listopadzie 2013 roku w północno-zachodniej Europie, w Ameryce Południowej oraz na Zatoce Meksykańskiej odpowiednio 97,8, 97,0 i 72,5 %, podczas gdy w listopadzie roku 2015 było to już tylko 75,4, 86,3 i 46,1 %.

W lutym roku 2016 obłożenie (procent wykorzystania floty) kształtowało się na poziomie 73 % w północno-zachodniej części Europy (czyli głównie na Morzu Północnym), 85,9 % w Ameryce Południowej i 38,9 % w Zatoce Meksykańskiej. Z istniejących 433 platform wiertniczych, tylko ok. 58 % (250 jednostek) ma zatrudnienie (obowiązujące kontrakty). Wszystkie z tych 250 platform zarabiają, ale pewna część z nich nie pracuje. Są aż 183 nieaktywne (bez kontraktów) platformy samopodnośne, a 56 z nich jest zdezaktywowanych (tzn. odstawionych w tzw. "zimny laid-up", inaczej mówiąc są one "cold stacked").

Kilka dni temu agencja ratingowa Moody's obniżyła notowania sześciu znaczących armatorów platform wiertniczych (Atwood Oceanics, Diamond Offshore Drilling Inc, Ensco, Noble Holdings International Limited, Rowan Companies Inc., Transocean Inc), będących pod presją nadpodaży na swoich rynkach i zmniejszenia planowanych wydatków inwestycyjnych (capex) i operacyjnych (opex) przez "majors", czyli główne, największe kompanie naftowe / gazowe. Dla przykładu ExxonMobil zmniejsza wydatki inwestycyjne o 20 %, Conoco Philips - o 30 %), BP - 16 %, a Chevron - o 12 %.

Światowe wydatki na rynku offshore mają być w najbliższym czasie znacząco zmniejszone, najbardziej w Zachodniej Europie (o 19 %), Południowo-Wschodniej Azji (17 %) i w Stanach Zjednoczonych (20 %). M.in. amerykańskie firmy Chevron, ConocoPhillips and Hess Corporation wycofują się z zagospodarowywania bardziej kosztownych, znajdujących się pod głębszymi wodami w różnych miejscach na świecie i koncentrują na złożach ropy łupkowej we własnym kraju. Brytyjska BP skupia się na egipskim gazie offshore, a Royal Dutch Shell zdecydowała się na przejęcie (za 50 miliardów USD) BG Group.

W ciągu pięciu lat przed rozpoczęciem (w połowie 2014 roku) trendu spadkowego, gdy ceny ropy kształtowały się na poziomie ponad 100 USD za baryłkę, duże firmy energetyczne (koncerny naftowe) ścigały się w poszerzaniu swoich zdolności wydobywczych, łącznie z samodzielnym zagospodarowywaniem lub wykupywaniem udziałów w dużych, kosztownych złóżach na polach offshore, znajdujących się często na bardzo dużych głębokościach i daleko od brzegów.

W roku 2015 odkryto tylko 96 nowych złóż naftowych i/lub gazowych offshore - o 19 % mniej niż rok wcześniej. W roku 2015 rozpoczęto eksploatację jedynie 68 pól offshore - o 41 % mniej, niż w roku poprzednim.

Dwa obszary prawdopodobnie najmocniej dotknięte kryzysem, to płytkie wody Zatoki Meksykańskiej (31 % spadek w obłożeniu platform) i Południowo-Wschodnia Azja (38 % spadek). Przeciętne stawki czarterowe platform spadły o 20 % do 40 %, w sektorze platform samopodnośnych operujących na głębokościach powyżej 375 stóp - stawki czarterowe spadły o 38 %. Z 97 platform samopodnośnych, znajdujących się ostatnio w budowie lub zamówieniach, tylko 11 ma zapewnioną pracę przez już zawarte kontrakty, a armatorzy porozumieli się ze stoczniami w sprawie opóźnienia dostaw aż 63 takich platform.

Od stycznia 2015 roku do początku roku bieżącego, średnie stawki czarterowe w sektorze statków OSV (róźne statki offshore, między innymi zaopatrzeniowce - PSV, wielozadaniowe - AHTS, konstrukcyjne, bazowce prac podwodnych - DSV, etc.) spadły o 27 %. Rynek OSV zanotował spadek o 11 % na przestrzeni roku 2015. Nadpodaż na tym rynku może się pogłębić, bo ostatnio w budowie i w zamówieniach było aż 198 nowych statków OSV (offshore support vessels).

Operatorzy jednostek pływających sektora offshore redukują personel. Dla przykładu BW Offshore zwalnia aż 35 % pracowników. W roku 2016, szczególnie w jego I połowie, można się też spodziewać niejednego przejęcia i połączenia firm operujących na rynku offshore.

Dojdzie również do zwiększenia rozmiarów zjawiska złomowania i "odstawiania na sznurek" jednostek offshore. Niektórzy oceniają, że liczba statków wyłączonych z eksploatacji może osiągnąć 340 w przypadku AHTS i 254 w grupie PSV.

PBS